کتاب السقیفه و فدک
السقیفه و فدک تألیف أحمد بن عبد العزیز از محدّثان اهل سنت در قرن چهارم هجرى است. او مورخ و ادیب و شاعر توانایى بود و در علم حدیث نیز تبحر داشت و از جمله محدثان مشهور آن عصر به شمار مىآمد.
کتاب السقیفه و فدک چنانکه از نام آن پیداست، حاوى مطالبى درباره دو واقعه مهم تاریخى صدر اسلام است. این کتاب اکنون موجود نیست؛ اما ابن ابىالحدید معتزلى در کتاب گرانسنگ خود به نام شرح نهجالبلاغه، بخشهایى از این کتاب را نقل نموده است.
ساختار کتاب
اصل کتاب از دو قسمت اصلى و یک قسمت فرعى تشکیل شده است که دو قسمت اصلى ابتدا تحت عنوان سقیفه و سپس فدک گرد آمده است. قسمتى که مصحح و گردآورنده ارجمند این کتاب آقاى دکتر محمدهادى امینى به اصل کتاب افزودهاند و تحت عنوان محلقات مىباشد، شامل خطبه حضرت زهرا( س) و مطالبى دیگر درباره این خطبه مىباشد که این خطبه از کاملترین نسخ که در دست مصحح بوده، انتخاب و به طور کامل ذکر شده است.
گزارش محتوا
کتابى که اکنون به نام السقیفه و فدک، از احمد بن عبدالعزیز جوهرى، وجود دارد، در اصل، مطالب جمعآورى شده، از شرح نهجالبلاغه ابن ابىالحدید است. جوهرى بخشهایى از خطبه حضرت را به دو طریق با ذکر سلسله اسناد آورده است.
از کتاب مهم السقیفه و فدک اثر احمد بن عبدالعزیز جوهرى( متوفى ۳۲۳)، ادیب و اخبارى بصره و بغداد و از شاگردان محمد بن زکریا غلاّبى، که برخى او را به خطا در شمار نویسندگان شیعى یاد کردهاند، قطعاتى در شرح نهجالبلاغه ابن ابى الحدید باقى مانده که تدوین و منتشر شده است.
همچنین مقدمه مبسوط و نافعى توسط مصحح محترم در ابتداى متن اصلى آورده شده که در روشن شدن موضوعات کتاب و معرفى مولف( ابوبکر احمد بن عبدالعزیز جوهرى) و اساتید وى و همچنین مشهورترین شاگردانش موثر مىباشد. در مقدمه علل و اهمیت تصحیح کتاب و حوادثى که در گذر زمان بر کتاب گذشته را بازگو کرده است. از آنجا که متن عربى کتاب شکل روائى دارد، عمدتا متن سهل و آسان بوده، اما در پارهاى موارد به ویژه در جاهائى که اشعارى را شاهد بر گفتار آورده است، متن به سمت تکلف و پیجیدگى سوق پیدا مىکند.
منابع : مجله علوم حدیث، عنوان مقاله: نگاهى گذرا به اسناد و منابع مکتوب خطبه فدک، نویسنده: حسینعلى آذربادگان
