ترجمه کتاب من لا یحضره الفقیه
ترجمه من لا یحضره الفقیه به اهتمام آقایان على اکبر غفارى، محمد جواد غفارى و صدر بلاغى تالیف شیخ صدوق
این کتاب، اثر فتوایى شیخ صدوق( ره) است. ایشان آن دسته از روایاتى که بدان فتوا داده و به صحت صدورش از معصومین‌علیه‌السلام وثوق و قطع داشته آورده است.
نگاهى به ترجمه:
این گفته مترجمان در اول کتاب است:«آرزوى دیرینه ما براى ترجمه یکى دیگر از غنىترین منابع فقه شیعى به زبان پارسى و قابل استفاده عموم پارسىزبانان، همراه با متن اعرابگذارى شده، جامه عمل پوشید».
براى اینکه ترجمهاى به چنین ویژگیهایى آراسته شود و هدف و مقصود مترجمان متحقق شود آنها باید داراى چه ویژگیها و شرایط و چه مرحلهاى را باید طى کنند؟ اصل اوّل بهرهگیرى از اصول و مبانى لازم و مناسب ترجمه است که عبارت است از: آشنایى و تسلّط با زبان متن کتاب و فهم درست متن مبداء، آشنایى و تسلّط کافى بر زبان دیگر( مقصد)، آشنایى با زبانشناسى مقابلهاى و امانتدارى در ترجمه و اصل دیگر انتخاب صحیح نوع و شیوه ترجمه است. و با عنایت به آنچه از مترجمان آمد بررسى ما محدود به حیث روانى و سلامت جملات و چگونگى ترجمه عبارات و میزان موفقیّت آنها در انتقال معنا به مخاطب که عموم پارسىزبانان هستند و همچنین میزان دقت مترجم در حفظ امانت مىشود و اگر به ترجمه موجود در پیش رویمان بنگریم متوجّه مىشویم که برادران غفارى و صدر بلاغى تا حدّ بسیار زیادى در این زمینه موفقیّت کسب کردهاند و اصول فوق را با آنکه مترجمان چندین نفر هستند توانستهاند تا حدّ زیادى رعایت نمایند و روى هم رفته ترجمهاى دقیق و شیوا و روانارائه کنند با اینکه در برخى موارد کمى مترجمان دچار پیچیدگى معنوى و تقیید لفظى شده‌اند و خواننده با ترجمهاى یک دست در تمام جاهاى مجلدات برخورد نمىکند.
از دیگر ویژگیهاى این ترجمه، اشراف و نظارت استاد عالیقدر على اکبر غفارى بر کلیه مراحل کار و ترجمه است و کلیه مطالبى که تحت عنوان« شرح» یا« توضیح» در ترجمه ۶ مجلد کتاب آمده است مربوط به خود ایشان است که ایشان با اخراج احادیث این اثر و تصحیح موارد دشوار حدیثى کمک قابل توجهى به بهرهگیرى و فهم درست خوانندگان از این اثر نموده است.
حال به برخى دیگر از مزایاى این ترجمه بطور خلاصه اشاره مىشود: آوردن متن عربى با اعرابگذارى بالاى صفحه و ترجمه پائین صفحه که این امر تطبیق را براى خواننده آسان نموده است، براى روایات شماره تسلسلگزاردن، عنوان بندى متن بر اساس فهرست مطالب و درج آن در بالاى هر باب تا خواننده از عنوان کلى بحث آگاه شود، آوردن پاورقیهاى بسیار مفید و مختصر،
در پایان تذکر دو نکته مفید است: اول اینکه مترجمان کتاب بطور تفصیل عبارتند از: جلد اوّل، محمد جواد غفارى جلد دوم محمد جواد غفارى و صدر بلاغى جلد سوم صدر بلاغى جلد چهارم و پنجم على اکبر غفارى و جلد ششم على اکبر غفارى و صدر بلاغى و مقدّمه کتاب که شامل مبحث شرح زندگانى شیخ صدوق، جایگاه و شأن ایشان از بیانات علماى و بزرگان اسلام، سفرهاى او به کشورها و شهرهاى مختلف براى جمعآورى احادیث و در پایان ذکر خاندان شیخ صدوق( ره) توسط محمد جواد غفارى به رشته تحریر درآمده است.
نکته دوم شیخ صدوق( ره) در بیشتر روایات این کتاب صدر سند را حذف کرده و تنها نام صاحب اصل و کتابى را که از او روایت کرده، آورده است پس طریق روایى خود را به صاحب اصل و کتاب در پایان کتاب و در بخش مشیخه ذکر کرده است.
نسخهشناسى:
نسخه حاضر توسط نشر صدوق تهران با عنوان چاپ اول پائیز ۱۳۶۷ در ۶ مجلد چاپ و به بازار عرضه گردیده شده است.
منابع:
مجله ماه دین، شماره ۷۱- ۶۶، سال ۱۳۸۳ و شماره ۸۵- ۸۶، آبان و آذر ۱۳۸۳
مجله علوم حدیث، شماره ۱۹ و ۲۰، سال پنجم، پژوهشى در اصول و مبانى و فرآیند ترجمه قرآن، سید محمد حسین جواهرى.
