کتاب الروضه من الکافی یا گلستان آل محمد
کتاب « الروضه من الکافى یا گلستان آل محمدعلیه‌السلام» ترجمه و شرح کتاب الروضه من الکافی، تالیف مرحوم کلینى به قلم آیت الله شیخ محمد باقر کمرهاى است.
مرحوم کمرهاى نام ترجمه را، گلستان آل محمد گذاشته و با گلستان سعدى مقایسه نموده و مىگوید:« ولى گلستان آل محمّد را صدها باب است که هر بابش را معنا بیحساب و شیوائى گفتار و شیرینى سخن آن را نتوان با دفتر ادیبان سنجید زیرا بسا خطبهها دارد که از زبان امامان برخواسته و تا حد کرامت به فصاحت و بلاغت آمیخته است و سراسر گفتار آن، سخن معصوم است و بىنهایت بلیغ و…».
به نظر مترجم، به چند دلیل تردید در اینکه روضه از کافى است بسیار ضعیف است: ۱- تصریح بسیارى از علماى رجال به اینکه روضه جزئى از کتاب کافى است مانند: ابو عمرو کشی که از قدماى محدثین و رجالنویسان شیعه است.
۲- سیاق اسناد احادیث کتاب روضه و سنجش آن با اسناد سائر ابواب کافى.
باید گفت که اصل تردید از اینجا برخاسته است که در ضمن روضه کافى اخبارى درج است که فهم و حل آنها بس مشکل و از باور دور است و یا از نظر ظاهر مخالف مسلم و مشهور است و چه بسا از نظر مخالفان و کوتهنظران مایه سرزنش و استهزاء به مذهب باشند مانند حدیث ابان بن تغلب که مترجم محترم در باره این حدیث در مقدمه کتاب، توضیحى دادهاند. ولى راجع به این احادیث باید گفت که کتاب روضه هم جزء کتاب جامع کافى است زیرا علاوه بر فروع دین و کلیات احکام اسلامى از معاملات و سیاسات و مجازات، اخبار دیگرى مانند: رسائل و نامههاى معصومینعلیه‌السلام، خطبهها و سخنرانى معصومینعلیه‌السلام، بیانات معصومین در امور طبیعى و معارف دیگر که خود ابتدا بیان کردهاند و یا آنکه در پاسخ سؤالها فرمودهاند، مطالب تاریخ و جغرافیا و انسانشناسى و امور دیگر. اینها چون در ضمن اصول و فروع، مورد مناسبى نداشتهاند و از آنها هم صرف نظر روا نبوده، کلینى با حسن سلیقهاى که داشته است آنها را جمعآورى کرده و با استادى کامل روضه کافى نامیده است و مىتوان این نام را براى چنین کتابى از ابتکارات قابل توجه مرحوم کلینى به حساب آورد.
ترجمهى حاضر در دو جلد و با مقدمهاى از مترجم درباره روش ترجمه و شرح کتاب همچنین درباره اینکه از چه زمانى، روضه نام کتاب شده است و چه کتابهایى به این نام بودهاند و در پایان مقدمه، اظهار نظرى از آقاى دکتر حسین على محفوظ درباره کتاب روضهى کافى که در پاسخ دانشمند محترم آقاى على اکبر غفارى مىباشد، ذکر گردیده است. در ادامه اصل کتاب روضه آمده که در نیمهى بالایى هر صفحه متن عربى و پایین آن ترجمه و شرح مطالب بیان شده است. مترجم در هرجا که نیازى به شرح بوده، با عنوان شرح، به توضیح آن پرداخته است.
در ترجمه، سلسله اسناد ذکر نشده بلکه به آوردن سند اول بسنده شده است.
سعى شده که با بیانى ساده و روان، مطالب ترجمه گردد اما با ادبیات روز خیلى سازگارى ندارد و از نوع ترجمه معنایى است.
نکتهاى که مىتوان درباره کتاب روضه و ترجمهى آن اشاره کرد این است که، اخبار در این کتاب از شماره یک تا ۵۹۷ شمارهگزارى شده و ترتیب خاصى، از جهت تبویب و فصلبندى رعایت نشده است. مترجم تا انجا که توانسته احادیث کتاب را عنوانگذارى کرده و براى آنها نام نهاده است.
بر این کتاب ترجمهها و شرحهاى مختلفى انجام گرفته که از آن جمله است:
۱- شرح و ترجمه آقاى رسول محلاتى در سال ۱۳۸۹ ق.
۲- ترجمهى آقاى حمیدرضا آژیر درسال ۱۴۱۹ ق.
ترجمه و شرح حاضر با چند نسخهى خطى مقابله شده است.
