کتاب الزهد تالیف حسین بن سعید کوفى اهوازى
کتاب الزهد نوشته حسین بن سعید کوفى اهوازى، یکى از شخصیتهاى بزرگ شیعه در قرن سوم هجرى و یکى از یاران امام رضا، امام جواد و امام هادى علیهم السلام در موضوع اخلاق مىباشد.
این کتاب یکى از ۳۰ کتابى است که حسین بن سعید به رشته تحریر در آورده است.
کتابهاى حسین بن سعید در حدى از اعتبار و شهرت بودند که علماى رجال کتابهاى دیگر روات شیعه را به این کتب تشبیه مىکردند.
اهمیّت کتاب
کتاب حاضر یکى از اصول معتبر روایى و یکى از اصول اولیه شیعه به شمار مىآید و از زمان نگارش پیوسته مورد توجه علما و فقهاى شیعه قرار گرفته است.
بسیارى از مجموعههاى بزرگ روایى شیعه از این کتاب روایت نقل کرده و این کتاب را یکى از مصادر معتبر خود قرار داده و بر آن استناد کردهاند مانند: کتابهاى کافى، من لا یحضره الفقیه، بحار الأنوار و وسائل الشیعه.
سخنان بزرگان
شیخ صدوق درباره این کتاب مىفرماید:
« این کتاب از کتابهاى مشهور شیعه و از کتابهایى است که فقها و روات شیعه بر آن اعتماد کرده و به آن مراجعه مىنمایند.»
شیخ طوسى کتاب حاضر را مقیاس اعتبار و میزان اعتماد بر دیگر کتابهاى روایى قرار داده است.
بزرگى چون علامه مجلسى نیز درباره این کتاب فرموده:
« کتاب الزهد نوشته محدث بزرگ و شیخ مورد اطمینان، حسین بن سعید اهوازى مىباشد. جلالت و اعتبار مؤلف این کتاب ما را از بحث درباره اعتبار این کتاب بىنیاز مىسازد و نسبت آن به مؤلف نیز بسیار معلوم است.»
انگیزه تالیف
ائمه علیهم السلام عموما تحت نظر حکومتهاى ستمگر بسر مىبردند و روات شیعه نقش بسیار مهمى را در رساندن سخنان و دستورات ائمه به مردم عهدهدار بودند.
مؤلف این کتاب، حسین بن سعید اهوازى نیز، یکى از شخصیتهاى مشهور و یکى از یاران نزدیک سه امام معصوم بود و با تألیفات خود نقش مؤثرى در نشر علوم اهل بیت علیهم السلام داشت و مردم و علماى دوران خود و آیندگان را از برکت سخنان گهربار ائمه معصومین علیهم السلام و آب گواراى چشمه زلال معارف محمد و آل محمد صلوات اللّه علیهم بهرهمند ساخت.
گزارش محتوا
کتاب حاضر شامل ۲۹۰ حدیث است که در ضمن ۲۰ باب توسط مؤلف تنظیم شده است.
موضوع این کتاب طرح نکات اخلاقى و تربیتى است.
در این کتاب بحثهایى مانند: فضیلت سکوت همراه با تفکر و ترک کارهاى بىفایده و غیر ضرورى، مذمت سخن چینى، رعایت ادب و تشویق به کارهاى خیر، خوش اخلاقى و مهربانى و مذمت بد اخلاقى، بیان معروف و منکر، احترام به پدر و مادر و اقوام، حق همسایه، بیان دنیا و دنیا طلبى و نکات فراوان و مطالب بسیار مفید دیگرى مطرح شده است.
وضعیت کتاب
شیخ ابو الحسن، على بن ابى سهل حاتم قزوینى کتاب الزهد را خلاصه کرده و آن را به صورت منتخب در دسترس علاقهمندان قرار داده است.
نسخههاى خطى
۱- نسخهاى در کتابخانه حضرت آیه اللّه نجفى مرعشى.
۲- نسخهاى در کتابخانه آستان قدس رضوى در مشهد مقدس.
۳- نسخهاى در کتابخانه حاج شیخ على بن محمد نمازى در مشهد مقدس.
