کتاب الهدایه الکبرى
پرمطلب: کتاب الهدایه الکبرى درباره زندگى و کرامات چهارده معصوم به وسیله حسین بن حمدان خصیبى( م ۳۴۶) نوشته شده است.
محتوا
مطالب تاریخى کتاب حاضر به شیوه حدیثى بیان شده و مؤلف سلسله اسناد خود را بیان کرده است. ابواب ۱۴ گانه کتاب به اعتبار ۱۴ معصوم تنظیم شده و هر باب به دو قسمت اصلی تقسیم میشود: قسمت اول کلیاتی درباره تاریخ هر معصوم ا زاحوال شخصى است و قسمت دوم به ذکر روایات مختلف با ذکر سلسله اسناد مشخص میپردازد که غالب اسناد به ائمه منتهى مىشود و در آنها معجزات و کرامات هر معصوم شامل تعیین مصادیق علم غیب او، تصرف او در نظام تکوین همچون زنده کردن مردگان و طیالارض خود و یا با همراهی اصحابش و نیز سخن گفتن به زبانهای گوناگون و نیز سخن گفتن با حیوانات، نباتات و جمادات آنها ذکر میشود
حجم مطالب درباره هر معصوم متفاوت است چنانکه درباره امام دوازدهم حجم بیشتری اختصاص داده شده است. ذکر روایاتی درباره رجعت، به ویژه روایت مفصل مفضلبنعمر از امام صادق( علیهالسلام) است. پانزدهمین بخش کتاب که در نسخه چاپی حذف شده است، درباره ابواب دوازدهگانه ائمه( علیهمالسلام) میباشد. از مطالب ارزشمند این کتاب، ذکر تفصیلی دیدگاهها و اعمال یاران فارسبنحاتم قزوینی که در کمتر کتب رجالی و تاریخی شیعه یافت میشود، وضعیت جامعه شیعی بعد از وفات امام عسکریعلیه‌السلام و فعالیتهای جعفر کذاب است.
در خصوص این کتاب از قدیم اظهار نظرهاى شدیدى نسبت به محتواى وجود داشته، آن را غیر معتبر و غلو آمیز دانسته و برخى آن را از کتب فرقه نصیریه مىدانند. در عین حال کتاب حاضر جایگاه مناسبى در میان آثار بعدى امامیه یافته و از آن نقل کردهاند.
در سالهاى اخیر مقاله اى از آقاى نعمتالله صفرى در نقد این اثر منتشر شده( مجله طلوع، ش ۱۶) که آن را از آثار مؤثر در شیعه امامیه و برگرفته از روایات غالیان دانسته و مىنویسد:به نظر مىرسد انتشار این روایات میتواند بیشترین اثر را در معرفی چهرهاى مشوه از تاریخ تشیع و به دنبال آن انزجار عمومی مسلمانان از این مکتب تابناک که با جانفشانیهای ائمه معصومین( علیهمالسلام) بر جای مانده داشته باشد. نقد این مقاله نیز در شمارههاى بعدى این مجله وجود دارد و نویسنده مىگوید:فهرست نویسان، کتاب الهدایه الکبرى را در ردیف آثار خصیبى نیاوردهاند بلکه وى کتاب الهدایه داشته و احتمالاً مطالبى بر آن افزوده شده است.
