کتاب ثواب الاعمال و عقاب الاعمال
کتاب ثواب الاعمال و عقاب الاعمال به زبان عربى، اثر شیخ صدوق، ابو جعفر، محمد بن على بن حسین بن بابویه قمى( ۳۰۵- ۳۸۱ ق)، از چهرههاى برجسته فقها و روات شیعه در قرن چهارم هجرى است.
شیخ صدوق، در این کتاب، روایات فراوانى را در بیان اعمال پسندیده و ناپسند و پاداش اعمال نیک و مجازات اعمال بد انسان آورده است.
مؤلف، در باره انگیزه نگارش بخش اول( ثواب الاعمال) از کتاب مىفرماید:
« آنچه مرا به تألیف این کتاب فراخواند، چیزى نبود جز این فرمایش پیامبر( ص):« راهنما بر انجام عمل نیک، مانند انجام دهنده آن است» و آن را،« ثواب الاعمال» نام نهادم به امید آنکه خداوند مرا از پاداش آن محروم نفرماید و به جز امید به پاداش الهى و خوشنودى خداوند سبحان چیز دیگرى مقصود من نبوده است».
این کتاب، مانند دیگر کتابهاى شیخ صدوق، پیوسته مورد توجه علما و فقهاى شیعه قرار داشته و از معتبرترین اصول روایى شیعه به شمار مىآید و روایات آن، در بسیارى از مجموعههاى روایى بزرگ شیعه، مانند« بحار الانوار» و« وسائل الشیعه» و… نقل شده و به آنها استناد شده است.
ساختار
کتاب، داراى دو بخش است؛ بخش اول، با عنوان«[ کتاب] ثواب الاعمال»، شامل ۷۸۸ حدیث است که در ضمن ۳۸۹ عنوان، بهصورت« ثواب…» ذکر شده است و بخش دوم، با عنوان« کتاب عقاب الاعمال»، شامل ۳۳۱ حدیث است که در ضمن ۱۳۱ عنوان، بهصورت« عقاب…» تنظیم گردیده است.
گزارش محتوا
بخش اول( کتاب ثواب الاعمال)، شامل عناوین متعددى است از قبیل:
ثواب کسى که« لا اله الا الله» بگوید؛ ثواب کسى که صد مرتبه« لا اله الا الله» بگوید؛ ثواب عاقل؛ ثواب مسواک زدن؛ ثواب تجدید وضو؛ ثواب رفت و آمد به مساجد؛ ثوابى کسى که قرآن، حدیث او و مسجد، خانه او شود؛ ثواب نماز در مسجد الحرام؛ ثواب سجده شکر؛ ثواب کسى که قبر حسینعلیه‌السلام را زیارت کند؛ ثواب قارى قرآن؛ ثواب طالب علم؛ ثواب همنشینى با اهل دین؛ ثواب شاد کردن دل مؤمن؛ ثواب صدقه و…
بخش دوم( کتاب عقاب الاعمال)، نیز شامل عناوین مختلفى است، مانند:
عقاب کسى که فرمان خدا را سبک و حقیر بشمارد؛ عقاب کسى که اهل بیت پیامبر را خشمگین نماید؛ عقاب قدریه؛ عقاب کسى که بر ناتوانى بگذرد و او را یارى نکند؛ عقاب کسى که نماز خود را سبک بشمارد؛ عقاب خوردن مال یتیم؛ عقاب کسى که زکات واجب را ترک کند؛ عقاب کسى که مؤمنى را خوار نماید؛ عقاب قطع رحم؛ عقاب خودبینى و…
نسخههاى خطى
۱ نسخهاى در کتابخانه سید جلال الدین ارموى، مشهور به محدث ارموى که تاریخ نگارش آن، ۱۰۵۶ ق و به خط محمد تقى شیرازى ابن نظام الدین بن محمود انصارى مىباشد؛
۲ نسخهاى در کتابخانه سید جلال الدین ارموى که تاریخ نگارش آن، ۱۰۶۹ ق و به خط محمد مؤمن ابهرى است.
