جلسه ۳۹ درس خارج فقه، مبحث حج

موضوع: استطاعت

سخنران:  حضرت آیت اللـه حاج سیّد محمّد محسن حسینی طهرانی – تاریخ: ۱۷ ذی القعده الحرام ۱۴۲۹ ه.ق

[button color=”orange” size=”small” link=”http://file.pormatlab.com/kimiyasaadat/haj039.mp3″ icon=”” target=”false”]دریافت صوت[/button]

[button color=”red” size=”small” link=”http://file.pormatlab.com/kimiyasaadat/haj039.pdf” icon=”” target=”false”]دریافت متن[/button]

 

چکیده:

۱- در واجب مشروط مثل وجوب زکات یا نماز آیات، شرط علت برای داعی انبعاث طلب در نفس مولاست و اگر شرط منتفی شود داعی هم نخواهد بود لذا ممکن است کسی در طول عمرش یکبار هم نماز شکسته نخواند یا یکبار هم نماز آیات نخواند به خلاف واجب مطلق.

۲- در واجب مطلق داعی، قید و شرط نیست مثل وجوب صیام که مشروط به رمضان نیست، بلکه رمضان ظرف وجوب است و داعی، اصل‌الوجوب است. لذا اگر مولا بگوید زید را ده دقیقۀ دیگر اکرام کن از الان این وجوب بر عهدۀ من آمده و ظرفش ده دقیقۀ دیگر است و من حق ندارم کاری کنم که نتوانم زید را اکرام کنم همینطور اگر بگوید یک هفته یا چند ماه دیگر اکرام کن واجب از اطلاقش خارج نمی‌شود.

۳- در واجب مطلق وجوب فعلی است گر چه واجب استقلالی است و نفس وجوب فعلی، مکلف را در مضیقه اتیان به تکلیف قرار می‌دهد، گر چه ظرف واجب متأخر است، لذا مکلف نمی‌تواند عملی انجام دهد که او را از وصول به تکلیف مانع شود به خلاف واجب مشروط.

۴- از آنجا که در واجب مشروط مثل وجوب خمس وجوب فعلی نمی‌شود تا به حدّ نصاب برسد، مکلف می‌تواند کاری کند که تا قبل از اینکه سر سال برسد که خود را از تحت این وجوب در بیاورد.

۵- در تغییر یک واجب به قدرت و استطاعت از آنجا که قدرت علت برای فعل نیست واجب می‌شود واجب مطلق نه مشروط.

۶- اگر قدرت در تغییر یک واجب به قدرت، علت برای فعل باشد اولاً لازم می‌آید از یک علت واحده معالیل مختلفه بالحقیقه و بالنوعیه صادر شود که محال است، ثانیاً وقوف الشئ علی نفسه لازم می‌آید.

۷- قدرت در تکالیف یک مقدمه وجودیه است چه مولا شرط بکند چه نکند و اشتراط آن واجب را از اطلاق خارج نمی‌کند و از ناحیۀ قدرت هیچ عنوانی متوجه تکلیف نخواهد شد. پس حج نسبت به استطاعت می‌شود واجب مطلق.

۸- علت وجوب حج مصلحت در حج است نه قدرت و استطاعت و اینکه شارع حج را معلق بر استطاعت می‌کند، معلق بر امر وجودی و مقدمه وجودی می‌کند.