مراقبت از دندانها در سالمندان

پرمطلب: سالمندانی که دارای دندانهای طبیعی میباشند، تمیز کردن پلاک میکروبی مهمترین اصل در مراقبت بهداشت دهان و دندان آنها در منزل  میباشد. این عمل علاوه بر جلوگیری از ایجاد پوسیدگی دندان و بیماریهای لثه ای سبب خوشبو شدن دهان نیز می گردد.

برای مسواک زدن موثر بهتر است زاویه بین مسواک و لثه ها ۴۵ درجه باشد.  برای اکثر افراد مسن مسواک نرم توصیه می شود. در افرادی که تحلیل لثه (در نواحی مشخصی از دهان) دارند، استفاده از مسواک بسیار نرم آنهم با حرکات چرخشی بر سطوح دندانی و با فشار ملایم در نواحی تحلیل توصیه می شود.

استفاده از خمیر دندان با توجه به مزایای وجود فلوراید و کمک به برطرف کردن پلاک و رنگ روی دندانها الزامی می باشد (البته به شرطی که خمیر دندان را قورت ندهند. اگر فرد قادربه مسواک زدن نمی باشد مراقب وی پشت یا کنار او بستگی به این که کدام روش برای او راحت یوده و تسلط بهتری به دهان فرد داردبایستد .برای حمایت بیشتر بهتر است انگشت شست زیر چانه قرار بگیرد. اگر مجبور است  روی تخت مسواک بزند  بهتر است قسمت بالای تخت را بالا آورده بعد مسواک بزند.

اگر امکان دارد از مسواک برقی برای تمیز کردن دندان ها و لثه ها استفاده کنید .اگر سالمند قادر به تف کردن نمیباشد بهتر است از خمیر دندان های بدون کف استفاده کنید برای تمیز کردن بین دندانها از نخ بین دندان یا مسواکهای بین دندانی استفاده کنید.از یک مسواک اضافه برای کشیدن لب برای دیدن دندانها میتوانید استفاده کنید. 

مراقبت از دست دندان کامل:

بعد از هر وعده غذایی پروتز متحرک باید از دهان خارج و ابتدا با آب شسته شود سپس با مسواک و خمیر دندان، تمام سطوح بخصوص سطحی که در تماس با مخاط دهان می باشد از خرده های مواد غذایی باقیمانده تمیز گردد. روش مناسب دیگر استفاده از مسواک به همراه صابون غیر معطر و یا مایع ظرفشویی میباشد. توجه داشته باشید از پودر های ساینده به هیچ وجه جهت تمیزکردن دست دندان استفاده نکنید علاوه بر تمیز کردن دست دندان بعد از هر وعده غذایی، پس از خارج کردن آن باید دهان را بطور کامل با آب گرم یا محلول نمکی رقیق شست و در صورت امکان با یک مسواک نرم لثه ها را تمیز کرد و با انگشت، لثه ها را ماساژ داد. اگر فرد قادر به در آوردن دست دندان نمی باشد مراقب به روش زیر اقدام نماید. 

را به بالا و پایین تکان داده تا حالت مکشی آن از بین رفته سپس بطور مایل از دهان خارج کنید.برای دست دندان فک بالا: با انگشت شست و اشاره دندانهای جلو را گرفته و آن برای دست دندان فک پایین  : برای این کار دست دندان را به پایین و یک طرف فشار داده تا کمی از جایش بلند شود سپس آن را به آرامی از دهان خارج کنید  .

مراقبت از پروتز متحرک ناکامل (پارسیل): بعد از هر وعده غذایی، پروتز متحرک از دهان خارج می شود و طبق آنچه در بحث پروتز کامل مطرح گردید، تمیز می شود. سپس دندانهای باقیمانده به کمک مسواک و نخ دندان تمیز می شود. این افراد باید از دو مسواک استفاده نمایند. یکی برای تمیز کردن پروتز و دیگری برای تمیز کردن دندانهای طبیعی که در داخل دهان قرار

دارد. اگر فرد قادر به درآوردن پارسیل نباشد مراقب به روش زیر عمل کند.

برای پارسیل فوقانی: با نوک انگشتان از محل اتصال پارسیل و دندانها گرفته و آن را به پایین فشار دهید تا اتصال بین آنها شل شود و سپس آن را از دهان خارج کنید.

برای پارسیل تحتانی : با نوک انگشتان محل اتصال پارسیل و دندانها را گرفته و به آرامی آن را به بالا بکشید تا اتصال شل شود سپس از قسمت پلاستیکی گرفته و پارسیل را از دهان خارج کنید.

به افراد مسن توصیه میگردد در هنگام تمیز کردن پروتز دندان، ظرف آب پلاستیکی را که تا نیمه پراست زیر دست خود قرار دهند تا اگر از دستشان افتاد صدمه نبیند در موقع شستن پروتز را بین انگشت شست و اشاره خود محکم بگیرد و مسواک بزند. نباید آنرا در کف دست نگه داشت،  

با توصیه دندانپزشک میتوان از قرصهای پاک کننده جهت بر طرف کردن رنگ و جرم پروتز روزی یکبار استفاده نمود.

در طول شبانه روز دندانهای مصنوعی متحرک باید برای مدتی از دهان خارج شود تا مخاط دهان که تحت فشاردندانهای مصنوعی در هنگام غذا خوردن بوده است، استراحت کند و به وضعیت طبیعی خود برگردد. توصیه میشود حدود ۸ ساعت دست دندان درآورده شود که بهترین زمان برای این مدت هنگام خواب می باشد.

پس از تمیز کردن دست دندان در شب و قبل از خواب باید آن را در ظرفی پر از آب قرار داد تا آب از دست ندهد وتغییر حجم پیدا نکند. توصیه شود که هیچگاه دست دندان را وارد آب داغ نکرده و یا با آب داغ شستشو داده نشود ...

در موارد زیر توصیه میگردد سالمند  را به دندانپزشک ارجاع نمایید

اگر دندان مصنوعی به لثه ها فشار می آورد اگر در هر قسمتی از دهان زخم ایجاد شده است .ا گر بیمار نمیتواند با دست دندان غذا بخورد. اگر پس از خارج کردن آن احساس کند لثه برجسته شده است  اگر دندان مصنوعی لق است. 

در بعضی از مواقع لازم است از چسب دندان برای چسباندن دندانهای بالا استفاده نمود که معمولا نحوه استفاده از آن در روی جعبه نوشته شده است.

سلامت دهان در  سالمندان مبتلا به آلزایمر:

در مراحل اولیه بروز آلزایمر فقط کافی است که خانواده یا مراقب بهداشت و تمیز کردن دندان ها را به وی یادآوری نماید

در مراحل  بعدی آلزایمر بهتر است مراقبت از دهان و دندان توسط مراقبین صورت بگیرد.  که در نحوه انجام آن را در صفحات قبل توضیح دادیم. با توجه به عدم آگاهی فرد از شرایط دهان بهتر است مراقب یا خانواده داخل دهان را بررسی و هر گونه حالت غیر عادی را گزارش کند. گاهی برای درمان لازم است سالمند تحت بیهوشی یا خواب مصنوعی ۱   قرار گیرد.

در مراحل خیلی پیشرفته توصیه میشود فقط اقدامهای پیشگیری انجام شود.

معمولا افراد دارای آلزایمر نمی توانند درد خود را مطرح و توصیف کنند علایم زیر معمولا در هنگام مشکلات دهان بوجود می آید:.

۱- امتناع از غذا خوردن

۲- افزایش بی قراری ، داد و فریاد

۳- اختلال خواب

۴- امتناع از گذاشتن دست دندان

۵_خودداری از انجام فعالیتهای روزانه

بروز رفتارهای پرخاشگرانه

لازم است بدانید که فرد آلزایمر در استفاده از دست دندان مشکل ندارد و اگر با گذشت زمان دست دندان دچار مشکل شد بلا فاصله باید دست دندان جدید و مناسب تهیه شود  بهتر است بدانید مشکل عمده افراد آلزایمر با دست دندان گم کردن متداول آ ن است.