روده‌ها و یبوست
برخی افراد در فواصل طولانی دفع مدفوع انجام می‌دهند؛ برای عده‌ای یبوست به معنای سفت بودن مدفوع و در عده‌ای دیگر نیز عبور دشوار مدفوع از روده بزرگ و مقعد و دردناک بودن دفع در آنهاست. گاه یبوست به صورت اسهال بروز می‌کند که در قالب سندرم روده تحریک‌پذیر خود را نشان می‌دهد.
دفعات اجابت مزاج با بالا رفتن سن کاهش می‌یابد. ۹۵ درصد از افراد بالغ بین سه تا ۲۱ بار در هفته دفع مدفوع انجام می‌دهند که طبیعی به نظر می‌رسد، ولی معمول‌ترین آن، دفع یک بار در روز است که فقط در کمتر از ۵۰ درصد افراد مشاهده می‌شود. بعلاوه، اغلب افراد دفع مدفوع منظمی ندارند و هر روز این دفع صورت نمی‌گیرد. از نظر پزشکان، افرادی که کمتر از سه بار در هفته دفع مدفوع دارند، به یبوست مبتلا هستند.
نشانه‌های یبوست
در مواردی که یبوست با خونریزی مقعدی، درد و انقباض شکمی، تهوع و استفراغ و کاهش وزن همراه باشد، باید با مراجعه به پزشک به دنبال علت زمینه‌ای آن بود؛ زیرا ممکن است مشکلات جدی‌تری را به دنبال داشته باشد.
به طور کلی مهم‌ترین علت بروز یبوست، کند شدن مسیر گوارش مواد غذایی در قسمت‌های مختلف روده است. در بیش از ۹۵ درصد موارد، این کندی حرکت در روده بزرگ اتفاق می‌افتد.
مصرف برخی داروها، تاثیر بسزایی در ایجاد یبوست دارد. به عنوان مثال داروهای مسکن مانند کدئین‌ها، برخی داروهای ضدافسردگی، داروهای ضدتشنج، مکمل‌های آهن و برخی دیگر از داروها در بروز یبوست موثرند. در بیشتر این موارد، قطع مصرف دارو به تنهایی نمی‌تواند یبوست را از بین ببرد؛ بلکه گنجاندن غذاهای فیبردار در رژیم روزانه به بهبود شرایط کمک می‌کند. در صورت اثربخش نبودن این راهکارها، باید از راه‌های دارویی دیگر برای کاهش یبوست استفاده کرد. مصرف برخی داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی مانند ایبوپروفن را می‌توان جایگزین داروهای مسکن کرد. همچنین فلوکستین جایگزین مناسبی برای برخی دیگر از داروها به‌شمار می‌رود.
از سوی دیگر، مصرف مواد غذایی سرشار از فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات باعث نرم شدن مدفوع و دفع راحت‌تر آن می‌شود. غذاهایی که فیبر کافی نداشته باشند، یکی از عمده دلایل ایجاد یبوست است.
برخی اختلالات هورمونی نیز در بروز یبوست موثر است. کم بودن بیش از حد هورمون‌های تیروئیدی یا افزایش بیش از حد هورمون‌های پاراتیروئیدی ـ که از طریق بالا رفتن میزان کلسیم در خون ایجاد می‌شود ـ یبوست ایجاد می‌کند. از سوی دیگر در دوران قاعدگی و نیز بارداری، بالا بودن سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون ممکن است باعث یبوست در زنان شود.
معمولا هدف درمان بیماران مبتلا به یبوست باید با شناخت درست از مشکلات زمینه‌ای انجام گیرد. یکی از بهترین و مناسب‌ترین روش‌های درمانی یبوست، افزایش مصرف انواع میوه‌ها و سبزیجات است؛ به طوری که پزشکان توصیه می‌کنند برای عملکرد بهتر دستگاه گوارش و حرکت روده‌ها، افراد باید روزانه پنج وعده میوه و سبزی مصرف کنند. میوه‌ها و سبزیجات مقادیر قابل توجهی فیبر دارند و این ماده موثرترین روش درمانی برای یبوست به شمار می‌رود. فیبر در روده به مولکول‌های آب متصل شده، آب را درون روده‌ها نگه می‌دارد و با حجم دادن به مدفوع، باعث نرم شدن آن می‌شود.
استفاده از روش تنقیه حتی در مواردی که مدفوع داخل روده تجمع یافته و سفت شده باشد موثر است. البته در مواقع ضروری از این روش استفاده می‌شود؛ زیرا تداوم آن، باعث برهم خوردن تعادل مایعات و الکترولیت‌های بدن می‌شود.
از شیوه‌های طبیعی غافل نشوید
بررسی‌ها نشان می‌دهد افرادی که در طول روز بی‌تحرک هستند و فعالیت بدنی زیادی ندارند، نسبت به افراد پرتحرک بیشتر در معرض یبوست و کاهش حرکات روده قرار می‌گیرند. در کنار ورزش و فعالیت بدنی، تغذیه مناسب سرشار از فیبر و مایعات کافی در طول روز می‌تواند سلامت روده‌ها را تضمین کند. مصرف شربت منیزیم هیدروکساید نوعی ملین نمکی است که در دسترس همگان بوده باعث نرم‌شدن مدفوع می‌شود و از بروز اسهال نیز جلوگیری می‌کنند. در این میان برخی درمان‌های طبیعی نیز مرسوم است؛ به عنوان مثال آلو و آب‌آلو، درمان موثری در بهبود یبوست است که خطری هم برای بیمار ندارد. در صورت موثر نبودن روش‌های طبیعی، پزشک سعی می‌کند از طریق داروهای ملین و مسهل یبوست را درمان کند.
برخی افراد به دلیل بیماری‌های روده‌ای دچار یبوست می‌شوند که پزشکان در مراحل نهایی درمان توصیه می‌کنند بیمار تحت عمل جراحی قرار گیرد. در این عمل، بخش اعظم روده بزرگ غیر از بخش انتهایی مقعد برداشته و انتهای روده کوچک به باقیمانده مقعد متصل می‌شود.
