جلسه ۳ درس خارج فقه، مبحث حج

موضوع: استطاعت

سخنران:  حضرت آیت اللـه حاج سیّد محمّد محسن حسینی طهرانی – تاریخ: ۱۴۲۸ ه.ق

[button color=”orange” size=”small” link=”http://file.pormatlab.com/kimiyasaadat/haj003.mp3″ icon=”” target=”false”]دریافت صوت[/button]

[button color=”red” size=”small” link=”http://file.pormatlab.com/kimiyasaadat/haj003.pdf” icon=”” target=”false”]دریافت متن[/button]

 

چکیده:

۱- شارع در همه موضوعات بر اساس متفاهم عرفی حکم می کند مگر موارد خاصی که نظر خاصّی داشته باشد.

۲- در تحصیل معنای استطاعت آیه و لله علی الناس حج البیت من استطاع در درجۀ اوّل باید بنا را بر این گذاشت که اگر روایتی در این زمینه که مقصود امام را از استطاعت بیان کند نداشتیم از این آیه چه می فهمیدیم؟ مطلبی که فهمیده می شود همان استطاعت عرفی به معنای قدرت بر انجام فعل می باشد.

۳- قتل ناصبی شرایطی دارد که بر اساس بودن آن شرایط مهدور الدّم است نه بطور مطلق.

۴- بعد از اینکه ثابت شد مراد از استطاعت همان استطاعت عرفی و قدرت بر رفتن است باید دید قدرت بر رفتن به چه چیز حاصل می شود؟ این قدرت به صحّت در بدن و تخلیۀ سرب و زاد و راحله و امثالها حاصل می شود و لازم نیست این مسائل بالفعل موجود باشد بلکه بالقوه القریبه الی الفعل هم کافیست.

۵- اگر کسی شبهه کند که اگر مراد از استطاعت در آیه همان استطاعت عرفی باشد پس دیگر نیازی به مطرح کردن آن در آیه نبوده و چرا فرموده: من استطاع؟ جواب این است که: طرح آن به این جهت است که اگر ذکر نمی شد شبهۀ وجوب حج بأیّ نحوٍ کان مثل وجوب نماز مطرح می شد.

۶- بعضی از علماء مانند ملّای دربندی فتوا به وجوب قمه زدن در روز عاشورا داده اند .

۷- آقا شیخ عبدالله مامقامی همان کسی است که وقتی علما راجع به ملا حسینقلی همدانی نوشتند صوفی است و باید طرد شود نوشت: اگر صوفی آنست که جناب آخوند دارد ای کاش خداوند من را یک صوفی قرار بدهد. مسئله وجوب قمه زدن در روز عاشورا هم به ایشان نیز نسبت داده می شود.

۸- با وجود اینکه امنیت در سفر حج از جمله شرایط مطرح است اما در سفر زیارت سید الشهداء علیه السلام با وجود احتمال خطر، علماء سابق فتوا به رفتن می دادند.

۹- ائمه در روایات به بیان همان استطاعت عرفی در قالب زاد و راحله و قوت عیال و صحت بدن و امنیت طریق و…. پرداخته اند چرا که از مفهوم بعضی از روایات مثل روایت ابی ربیع شامی استفاده می شود که متفاهم آن زمان فقط زاد و راحله بوده حتی قوت عیال هم مطرح نبوده لذا امام عیه السلام موضوع قوت عیال را هم شرط می کند .

۱۰- در فتوائی که یک فقیه می خواهد بدهد باید فضای صدور روایت و عرف مردم آن زمان و امثال این موارد را مدّ نظر داشته یاشد.

۱۱- کسی که فتوا می دهد قبل از اشهر حج می توان خود را از استطاعت ساقط کرد به اندازه یک جو از شرع نفهمیده است.