جلسه ۷۰۲ درس فلسفه، کتاب اسفار
استاد: حضرت آیت اللـه حاج سیّد محمّد محسن حسینی طهرانی
تاریخ: ۱۹ ربیع الثانی ۱۴۳۱
خلاصه:
۱ مبانی مرحوم آخوند به واسطه غلبه حال و انکشاف نفس در حالات مختلف بوده است و این مسئله بسیار قابل دقت است که چطور غلبه حالات نفسانی در کیفیت تفکّر انسان تأثیر می‌گذارد؟! ۲ ادراک انسان نسبت به حقایق علمیّه مخصوص فلسفه و عرفان، ناشی از کیفیت تشکّل نفس است؛ لذا بزرگان دستور به مراقبه داده‌اند، زیرا مراقبه برای شخص یک حالت استعداد و تهیّو در تلقّی معارف ایجاد می کند. ۳ مرحوم حکیم در استمرار عدالت بعد از مرجعیّت، قائل به تبدّل موضوع هستند. ۴ مرحوم آقای شیخ حسین حلّی روایت معروف (و اما من کان من الفقهاء…) را حاکی از مراتب عالیه طهارت می‌دانستند. ۵ مرحوم علامه طباطبائی رضوان الله علیه می‌فرمودند: هر روز که مراقبه‌ام بیشتر می‌شود فکرم نسبت به مطالب تغییر می‌کند و این حرف را اواخر عمر می‌زدند. ۶ تا انسان از مراتب توحید افعال و صفات عبور نکند و به عالم عماء و نور اسود نرسد به حقیقت وجود نخواهد رسید و اینجاست که بزرگان برای هر کدام از ائمه علیهم‌السلام خصوصیتی ممتاز از یکدیگر قائلند. ۷ رشد مالک اشتر در کشتن معاویه نبود؛ لذا حضرت به او فرمود برگرد و اقدام نکن! ۸ کمال امیرالمؤمنین علیه‌السلام در کشتن عبدود نبود بلکه در وقتی بود که همه ترسیدند و او خوف به خود راه نداد. ۹ دشمن هم به صدق و صفای امیرالمؤمنین علیه‌السلام اذعان داشت. ۱۰ ملاک مشروعیت حکومت امیرالمؤمنین علیه‌السلام خواست مردم نبود، زیرا درخواست، مشروعیت نمی‌آورد بلکه در مقام اجراء احکام و به دست گرفتن، تکلیف‌آور است آن هم نه برای هر فردی به بهانۀ تکلیف.