جلسه ۵۶ درس خارج فقه، مبحث حج
موضوع: استطاعت
سخنران: حضرت آیت اللـه حاج سیّد محمّد محسن حسینی طهرانی – تاریخ: ربیع الاول ۱۴۳۰ ه.ق
[button color=”orange” size=”small” link=”http://file.pormatlab.com/kimiyasaadat/haj056.mp3″ icon=”” target=”false”]دریافت صوت[/button]
[button color=”red” size=”small” link=”http://file.pormatlab.com/kimiyasaadat/haj056.pdf” icon=”” target=”false”]دریافت متن[/button]
چکیده:
۱- مرحوم نائینی معتقدند که در واجب مشروط، اشتراط تحقق شرط در نفس مولا برای انبعاث طلب است به نحوی که اگر این شرط محقق نشد طبعاً طلب هم منتفی خواهد بود.
۲- اشکال و دغدغۀ مرحوم نائینی در واجب مشروط این است که چگونه ممکن است شرطی که در اختیار مکلف نیست نسبت به وجوب بلاشرط باشد و دخالتی نداشته باشد و فرق آن با واجب مطلق.
۳- بر این اساس مرحوم صاحب فصول قسم سومی از واجب را معتقد شده‌اند بنام واجب معلّق که بین مشروط و مطلق است، البته به نظر ما این همان واجب مطلق است.
۴- اشکال بر مرحوم نائینی این است که مولا در القاء تکلیف و لحاظ مصلحت تکلیفیّه برای عبد آنچه را که دخیل می‌داند، مصلحت ملزمه‌یست که نسبت به آن توجه دارد نه اینکه به اختیار یا عدم اختیار مکلف توجه کند، چرا که اختیار و عدم اختیار به قدرت مکلف در مقام فعل برمی‌گردد و ربطی به اصل وجوب ندارد.
۵- شارع مصلحت ملزمه عبادات را برای تکامل روح و نفس، عند‌البلوغ لحاظ کرده است لا قبل‌البلوغ الاّ اینکه شخص از نقطه نظر عقل به جایی برسد که بتواند آن حکم را واقعاً و حقیقتاً برای خودش احساس بکند که در این موقع برای او هم الزام دارد. لذا در مورد ائمه‌ای چون حضرات امام جواد و امام هادی علیهما‌السلام که در سنین قبل از بلوغ ظاهری به امامت رسیدند، مکلف بر عبادات گشتند.