پروتزهای دندانی متحرک و روش‌های نگهداری از آن
پرمطلب :وقتی سن شما از میان‌سالی بگذرد و آرام آرام به جمع کهنسالان نزدیک شوید، طبیعی است که تعدادی از دندانهای شما در دهانتان نباشد. از دست رفتن دندان‌ها می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد که مهم‌ترین آن‌ها پوسیدگی دندان یا بیماری‌های لثه است. اگر شمار این دندان‌ها کم باشد می‌توان از خیر پر کردن جای خالی آن‌ها گذشت یا با استفاده از پروتز ثابت (روکش دندانی) آن‌ها را جایگزین کرد اما اگر نواحی بی‌دندانی در دهان شما گسترده باشد یا بیماری‌های پیشرفته لثه، ثبات و استحکام دندانهای باقی مانده را زیر سوال برده باشد، روکش کردن دندان‌ها دیگر چاره کار شما نیست. ضمن اینکه به سادگی نمی‌توان از خیر اینگونه بی‌دندانی‌ها گذشت. دراین‌صورت باید دست به دامان گونه‌ای دیگر از پروتزهای دندانی شوید که به آن‌ها پروتز متحرک یا دست‌دندان می‌گویند.
انواع زپروتهای دندانی
هرعضو مصنوعی که جایگزین یک عضو طبیعی بدن شود، پروتز نامیده می‌شود. اگر این عضو از دست رفته دندان باشد، ان را پروتز دندانی می‌نامیم. پروتزهای دندانی متحرک پروتزهایی است که بیمار می‌تواند آن را از دهان خود خارج کرده، بشوید و تمیز کند و سر جای خود قرار دهد.
ایراد بسیار بزرگ پروتزهای متحرک جدا از بحث متحرک بودن و مشکلات مربوط به آن، عدم جلوگیری از تحلیل استخوان باقیمانده است. بنابراین دیر یا زود این پروتز‌ها گیر خود را از دست داده و اصطلاحاَ لق می‌شوند که نیاز به قالب‌گیری و تصحیح دارند. در عین حال این پروتز‌ها نیاز به مراقبتهای خاصی دارند و شب‌ها باید حتما از دهان خارج شوند.
مشکلات پروتز متحرک
پروتز دندانی جدید مانند کفش نو که تا چند روز پا را می‌زند، ممکن است تا مدتی برای صاحب خود مشکل ایجاد کند. پروتز برای چند هفته ممکن است ناراحت بنظر آید تا اینکه به آن عادت کنید. حتی قبل از اینکه عضلات گونه و زبان یاد بگیرند تا آن را در جای خود نگهدارند. ممکن است احساس کنید پروتز لق است. ممکن است دهان کمی دچار التهاب یا زخم شود و یا بطور موقت کمی افزایش جریان بزاق را حس کنید. بتدریج که دهان به پروتز عادت می‌کند، این مشکلات کاهش می‌یابد. معمولاً بعداز تحویل پروتز یک یا چند جلسه پیگیری و ملاقات مجدد با دندانپزشک لازم است
دست دندان را از دهان جدا کنید!
پروتزهای متحرک را نمی‌توان در تمام طول روز در داخل دهان نگه داشت. دندان‌پزشکان توصیه می‌کنند در طول شبانه‌روز در حدود هشت ساعت پروتزهای متحرک را از دهان خارج کنید تا بافت لثه فرصت استراحت و بازسازی داشته باشد. طی این مدت بافت‌های تحت پوشش پروتز می‌توانند با هوای آزاد در تماس باشند. اگر پروتز از دهان خارج نشود میکروب‌های مضر بی‌هوازی در آن محل رشد کرده و باعث تخریب نسوج باقیمانده می‌شوند. به علاوه لازم است لثه‌ها با مسواک نرم برای دندانهای قبلی ماساژ داده شوند. وقتی از پروتز‌ها استفاده نمی‌شود باید در آب یا محلول نگهداری ویژه پروتز در یک ظرف دربسته قرار داده شوند، زیرا خشک شدن به شکل آن‌ها آسیب می‌رساند.
نگهداری از دندان مصنوعی
کسانی که از دندانهای مصنوعی متحرک استفاده می‌کنند باید علاوه بر شست و شوی دندانهای طبیعی، دندانهای مصنوعی را هم، مرتب تمیز کنند. برای حذف خرده‌های مواد غذایی و پلاک از سطح پروتز، هر روز آن را مسواک کنید. این کار مانع تغییر رنگ یافتن پروتز نیز می‌شود. دست‌دندان را هرگز با مواد سفیدکننده قوی نشویید چون ممکن است نواحی صورتی رنگ پروتز را سفید کند. بهترین راه استفاده از قرص‌های ضدغفونی کننده دست‌دندان است که در داروخانه‌ها به‌فروش می‌رسند. هرگز پروتز‌ها را در آب داغ قرار ندهید، زیرا باعث تاب برداشتن پروتز می‌شود.
سرویس مجدد دست دندان
با گذشت زمان و افزایش سن، دهان بطور طبیعی تغییر می‌کند و ممکن است نیاز به تنظیم مجدد پروتز باشد. استخوان و لثه‌ها تحلیل رفته و پروتز لق می‌شود. پروتز لق مشکلات متعددی مثل زخم و عفونت را ایجاد می‌کند. بنابراین اگر پروتز شما لق شده است، فوراً به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا مجدداً تنظیم شود.
خود شما مجاز به تنظیم و ترمیم پروتز دندانی خود نیستید. ممکن است با این کار شما ضرر جدی به پروتز و سلامتی خود وارد کنید. این کار به پروتز صدمه وارد کرده و باعث عدم تطابق صحیح آن در دهان و بروزالتهاب و زخم می‌شود. اگر پروتز شما تطابق خوبی نداشت، دچار شکستگی یا ترک خوردگی شد یا یکی از دندان‌ها لق شد، بلافاصله به ملاقات دندانپزشک بروید. اغلب در همان روز، دندانپزشک می‌تواند تغییرات و تعمیرات لازم را انجام دهد. در موارد پیچیده‌تر ممکن است لازم باشد، پروتز به لابراتوار فرستاده شده و ترمیم گردد.
چسباندن دندان مصنوعی به دهان
معمولا کسانی که از دندان مصنوعی استفاده می‌کنند از گیر دست‌دندان فک پایین گله دارند. سطح استخوانی کم و حرکت زبان باعث می‌شود پروتز فک پایین روی آرواره پایین سوار نباشد و حین حرف زدن و غذا خوردن حرکت کند. چسب‌های مخصوصص دندان مصنوعی در این موارد به کمک دست‌دندان می‌ایند.
برای استفاده از چسب، باید دست دندان را شست و خشک کرد، سپس در سه نقطه از داخل پروتز، به اندازه یک نخود، چسب را قرار دهید و دست دندان را در دهان گذاشته، چند دقیقه‌ای صبر کنید تا چسب خودش را بگیرد و ثابت شود. تنها نکته آن است که باید پس از خوردن غذا پروتز را شست تا چسب کاملا از درون پروتز پاک شود. اگر چسب دندان شسته نشود، لایه‌لایه روی هم انباشته شده و محلی برای تجمع میکروب‌ها خواهند شد.
عمر یک دست‌دندان چقدر است
گاهی یک نفر می‌تواند تا ۱۰ سال با دست‌دندانش سر کند ولی بعضی‌ها بعد یکی‌دو سال باید آن را عوض کنند. این زمان وابسته به سرعت تحلیل استخوان است. خانم‌ها به دلیل تغییرات هورمونی این تغییرات استخوانی را بیشتر تجربه کرده و باید پروتز را زود‌تر عوض کنند. افراد عادی تا ۵ سال می‌توانند از یک دست دندان استفاده کنند.
ایرانی‌های بی‌دندان!
سی درصد افراد بالای چهل سال در ایران، دچار بی‌دندانی کامل در یک یا هر دو فک هستند. به عبارت دیگر نزدیک به یک سوم ایرانیان می‌ان‌سال بی‌دندان هستند. پنجاه تا شصت و پنج درصد آن‌ها نیز دچار بی‌دندانی پارسیل (بدون در نظر گرفتن دندانهای عقل) هستند. این آمار در مناطق محروم و دور افتاده که از سطح بهداشتی نسبتا مطلوبی برخوردار نیستند و آب مصرفی آنان حاوی فلوراید نیست، به دلیل رشد پوسیدگی که در نهایت منجر به از دست رفتن دندان‌ها می‌شود، چشمگیر‌تر است.
…
