اطلاعات عمومی

درباره شپشه برنج بیشتر بدانید

مجله اینترنتی پرمطلب: شپشه برنج با نام سر خرطومی برنج هم شناخته می شود . این آفت بیشتر در اقلیم های گرم رواج دارند و در رده ی آفات انباری قرار می گیرند.شپشه ی برنج به راحتی به خانه های شما هم راه می یابند.

در میان آفات انباری ، سر خرطومی ها به دلیل کوچکی و سیکل زندگی سریعی که دارند بر شدت خسارت می افزایند . بنابراین بیشتر از سایر آفات انباری مورد توجه قرار می گیرند . همچنین این آفت از جمله آفات مهم برنج به شمار میرود و کنترل آن از نظر بهبود کیفیت برنج اهمیت اقتصادی زیادی دارد.

شپشه برنج فعالیت های خسارت زای خود را از دوره ی لاروی شروع می کند . در این دوره حشره کرمی شکل بوده و درون دانه قرار دارد . ولی مشکل از جایی آغاز می شود که این دانه های آلوده با دانه های سالم فرقی ندارند و تشخیص آن ها بسیار مشکل است. پس از گذشت زمانی حدود یک ماه و تبدیل شدن لارو به حشره ی بالغ ، حشره دانه را شکافته و از آن بیرون می آید. حشره کامل با خارج شدن از دانه پوکه های آن را برجا می گذارند.

شپشه ها از لحاظ خطر آفرینی برای انسان و حیوانات مشکل ساز نیستند. تنها کاری که این حشرات خوب از پس آن بر می آیند آلوده کردن بذرهای سالم است. حشرات بالغ این آفت همانند لارو ها به دانه آسیب زده و از آن تغذیه می کنند.

مشخصات ظاهری شپشه برنج:

حشره ی بالغ شپشه برنج به رنگ قهوه ای متمایل به قرمز دیده میشود.
روی بال پوشهای آن ۴خال زرد تاقهوه ای روشن در انتهای بدن وجود دارد .
هچنین روی بالپوش ها نقاط فرورفته ی بسیاری به صورت متوالی وجود دارد.
این نقاط پشت سرهم در نهایت به شکل خطوط موازی دیده میشوند.
این حشره از رده ی سخت بالپوشان (Coleoptera) بوده و ۳ تا ۴ میلیمتر طول دارند .
حشرات بالغ به دلیل داشتن اندامی خرطوم مانند به طول ۱میلی متر در جلوی سرخود به سر خرطومی معروف هستند .
آنها با داشتن آرواره های قوی قادر به خارج کردن مغز از بذر ها هستند.
با انجام دادن این کار فضایی مناسب برای تخم گذاری خود درون بذر آماده می کنند.
لاروهای این حشره مرحله ی اصلی خسارت زا هستند.
لارو های سفید و کمی خمیده درون دانه های برنچ قرار دارند و دیده نمیشوند.

چرخه ی زندگی :

شپشه برنج پس از خارج شدن از تخم وارد مرحله ی لاروی میشود.
این مرحله را روی بذر سپری می کند
دوره ی لاروی به چهار مرحله تقسیم می شود (دارای ۴ سن لاروی) که کل این مدت به ۳۴-۱۸ روز می رسد .
حشره پس از گذراندن این مرحله از زندگی خود در همان محل به شفیره تبدیل می شود.
حدود شش روز را به شکل شفیره سپری می کند.
حشره ی کامل که از شفیره خارج می شود بلافاصله دانه را ترک نمیکند.
حشره پس از خروج از شفیره به منظور ایجاد سازگاری بیشتر چند روزی در آن باقی می ماند.
حشرات کامل با خروج از دانه ها پس از کمی تغذیه جفتگیری کرده و تخمگذاری میکنند.
حشرات بالغ با خارج کردن مغز دانه محل مناسبی برای تخم گذاری بوجود می آورند.
این کار به حشره ی ماده این امکان را می دهد تا تخم های منفرد خود را درون دانه جاسازی کند.
شپشه ی ماده پس از تخم ریزی، روی تخم ها را با ترشحات تخم ریز می پوشاند .
این حشره در هر دوره ی زندگی خود می تواند ۳۰۰-۶۰۰ تخم بگذارد.
ولی قسمت تاسف برانگیز ماجرا این است که شپشه ی برنج دارای چهار نسل در سال است .
عمر این حشره معمولا سه تا هشت ماه در بعضی اوقات تا دو سال می رسد .

برخی از ویژگی های آفت :
شپشه برنج به سمت بوی دانه جذب می شود و به طرف آن حرکت می کند.
همچنین نور برای حشره جذاب است.
از دو ویژگی بالا میتوانید برای پیشگیری از ورود آفات به برنج جلوگیری کنید.
دلیل اصلی اینکه شپشه ها بیشتر از سایر آفات انباری خسارت وارد می کنند ،تغذیه حشرات بالغ همانند لارو ها از بذر ها می باشد.
رطوبت ۷۵٪تا ۹۰٪ می تواند برای شپشه ی برنج ایده آل باشد.
همین عامل سبب خسارت بیش از حد این آفت روی برنج در شمال کشور میشود.
از دیگر ویژگی های این حشره می توان به عکس العمل آن در برابر خطر اشاره کرد.
حشره با احساس خطر پاهای خود را در شکم جمع کرده و با بی حرکتی ، خود را به مردن می زند.
پس از رفع خطر دوباره به فعالیت خود ادامه می دهد.

روش های پیشگیری :

هنگام خرید برنج دقت داشته باشید که هیچ گونه حشره ای در کیسه ی برنج وجود نداشته باشد.
از تله های چسبناک اطراف محل نگهداری غلات یا برنج استفاده کنید.

(هنگامی که آفت به دنبال محل مناسبی برای رشد و نمو میگردد با استفاده از تله های چسبناک اطراف منبع غذایی آنها میتوان این حشرات را به دام انداخت.)

برنج را در بسته بندی های مناسب و غیر قابل نفوذ بسته بندی کنید تا راه ورود آفت را به آن ببندید.
حشرات ریز و شپشهایی که روی طاقچه ها و قفسه ها زندگی می کنند را از بین ببرید تا از تکثیر و رشد آنها در محصولات انباری خود جلوگیری کنید.
اگر مواد غذایی آلوده ای در خانه دارید آنها را از بین ببرید تا به مواد غذایی حساس سرایت نکند.

روش های کنترل :

از آنجایی که این نوع آفات به محصولاتی حمله میکنند که به صورت مستقیم مصرف میشوند، مبارزه با آنها بسیار مشکل است. و نمیتوان از هر راهی برای حذف آنها از محصولات انباری استفاده کرد. مخصوصا روش هایی که در آن از سموم شیمیایی استفاده میشود.

همانطور که گفتیم حشرات بالغ به سمت نور جذب میشوند. بنابراین استفاده از تله های نوری در شب میتواند راه مناسبی برای به دام انداختن این حشرات باشد.

(البته استفاده از این روش در خانه ها خیلی معمول نیست.)

حشرات نر به سمت فرمون هایی که جشرات ماده ترشح میکنند جذب میشوند. استفاده از تله های هورمونی (فرمونی ) میتواند حشرات نر را جذب کند و از جفتگیری و ادامه ی نسل آنها جلوگیری کند.مثل ایکس لیور

(استفاده از این روش هم در خانه ها معمول نیست)

استفاده از سرمادهی به مدت سه روز در دمای سفر درجه سلسیوس
استفاده از گرمادهی به مدت ۱۵ دقیقه در دمای ۶۰ درجه سلسیوس
استفاده از سموم تدخینی دفورث (در سطوح کمتر) دیفینس یا پیرمترین در سطوح بزرگتر
استفاده از سموم،تنها برای گیاهی است که محصول را تولید میکند و برای غلات در خانه استفاده نمیشود.
استفاده از قرص فستوکسین در کیسه ی برنج. ( زمانی که قرص کاملا پودر شده باشد خطری برای انسان ندارد ولی به طور کلی قرص را در دسترس قرار ندهید. برای این کار در هر ۵۰ کیلو برنج یک قرص استفاده کنید.)
در مقیاس های کم و در خانه میتوانید برنج را با مقدار زیادی نمک مخلوط کنید.

…

pormatlab.com

…