کوتاهی قد کودکان علل و راه درمان

سایت پرمطلب: کوتاهی قد، علت شایعی برای مراجعه کودکان و نوجوانان به متخصصان غدد است، ولی هر فردی که با شکایت از کوتاهی قد مراجعه می ‌کند، واقعا قد کوتاه نیست. مهم تر اینکه افزایش قد با روش‌هایی مانند استفاده از صندل‌ها یا کفش‌های مخصوص که تبلیغ می‌ شود یا امواج لیزری و… امکان‌پذیر نیست. این روش‌ها غیرعلمی و بدون تأثیر هستند.

فرمول محاسبه تقریبی قد:

ژنتیک نقش مهمی در تعیین قد نهایی هر فرد دارد. بر اساس تحقیقات جمعی، فرمول زیر برای محاسبه تقریبی قد نهایی در هر فرد پیشنهاد شده است:

۵/۶-  تقسیم بر ۲ (قد پدر + قد مادر) = قد دختران

۵/۶+ تقسیم بر ۲ (قد پدر + قد مادر) = قد پسران

تشخیص علت کوتاهی قد:

پس از تشخیص قطعی علت کوتاهی قد، باید درمان متناسب با علت کوتاهی قد شروع شود؛ برای مثال، در کوتاهی قد ژنتیکی درمان با هورمون رشد مؤثر نیست.

کمبود هورمون رشد، تنها بر اساس آزمایش‌های هورمونی مشخص نمی شود و حتما سرعت رشد در دوران کودکی نیز باید بررسی شود، یعنی اگر در دوران کودکی، سرعت رشد قدی خوب بود، بر اساس یک آزمایش هورمونی نمی ‌توان کمبود هورمون رشد را تشخیص داد و درمان را شروع کرد. علت باید معلوم شود و قد کودک به طور دقیق بر اساس منحنی‌های استاندارد رشد سنجیده شود.

با یک رادیوگرافی ساده از استخوان‌های مچ دست(به طور معمول دست چپ)، سن استخوانی تعیین ‌شود که در واقع نشان‌دهنده سن بیولوژیک واقعی کودک است.

علل کوتاهی قد:

علل کوتاهی قد شامل موارد زیر است:

* کوتاهی قد ژنتیکی: که در این نوع کوتاهی قد، سرعت رشد کودک در سال طبیعی است و سن استخوانی نسبت به سن تقویمی عقب نیست.

* تأخیر سرشتی در رشد: کودکانی که از سن دو سالگی، کوتاهی قد دارند و سرعت رشد آنها در سال تقریبا طبیعی است، ولی سن استخوانی آنها عقب تر است. بلوغ در این کودکان با تأخیر است، ولی در نهایت، بیشتر این کودکان به حد ژنتیکی قد خود می‌ رسند.

* بیماری هایی مانند: سوء‌تغذیه، کمبود ویتامین D و کمبود کلسیم که موجب نرمی استخوان می ‌شود، بیماری سلیاک(عدم تحمل گلوتن موجود در گندم)، کم‌خونی‌ها، بیماری‌های التهابی دستگاه گوارش ، بیماری‌های کلیوی مزمن، نارسایی قلبی، بیماری‌های مزمن ریوی یا کبدی و کم‌کاری تیروئید از عوامل موثر در کوتاهی قد هستند.

* مصرف برخی داروها مانند داروهای کورتونی نیز می ‌تواند موجب اختلال در رشد شود.

* اختلالات رشد داخل رحمی نیز از علل دیگر کوتاهی قد کودکان هستند.

مراحل افزایش قد:

یادمان باشد همه ما در سه مرحله رشد می ‌کنیم:

۱- در دو سال اول زندگی ۳۰ تا ۳۵ سانتی‌متر افزایش قد داریم. این رشد سریع قد با افزایش سن کاهش می‌ یابد.

۲- از دو سالگی به بعد کودکان هر سال ۵ تا ۷ سانتی‌متر قد می ‌کشند. البته در نزدیکی سنین بلوغ سرعت رشد کمتر خواهد ‌شد.

۳- سرانجام در دوره بلوغ یک جهش رشد قدی وجود دارد که به طور متوسط در پسران ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر و دختران ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متراست. حداکثر جهش رشد قدی در دختران پیش از شروع عادت ماهیانه و در پسران در مراحل انتهایی‌تر بلوغ است.

به‌ طور معمول در سنین ۱۵ تا ۱۷ سالگی در دختران و ۱۶ تا ۱۸ سالگی در پسران، صفحات رشد(صفحات غضروفی استخوان) بسته می ‌شوند و امکان افزایش قد، پس از آن وجود نخواهد داشت.

دکتر محسن خوش‌نیت- متخصص غدد