جلسه ۱۴۰ شرح حدیث عنوان بصری
زهد و تقوا از دیدگاه اهل معرفت (٢)
تاریخ: ۲۴ ربیع الاول ۱۴۲۸ هجری قمری
موضوع: حقیقت معنای تقوا و آثار آن
فقره: تِلْک الدَّارُ الْآخِرَه نَجْعَلُها لِلَّذینَ لا یریدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَ لا فَساداً وَ الْعاقِبَه لِلْمُتَّقینَ
فهرست:
- توضیحی راجع به حقیقت زهد و اینکه زهد به معنای ترک دنیا و عدم اشتغال به امور دنیوی نمیباشد.
- بسیاری از افراد در عین دارا بودن زهد ظاهری سراسر وجود ایشان را تکالب بر مسائل نفسانی و اعتباری پر کرده است.
- عدم اطلاع افراد از نیات و بواطن آلوده و خبیث افراد زاهدنما و توجه به ظاهر ایشان منجر به فریب خوردن ایشان و دل سپردن به آنها میشود.
- چگونه نفس انسان در اثر عدم مراقبه و توجه نسبت به مبانی و ملاکات راه و مسیر صلابت و استقامت خود را در پایبندی به آن مبانی و ملاکات از دست داده، تحت تسخیر شیطان و مسائل اعتباری قرار میگیرد.
- تأکید مرحوم علامه طهرانی بر اجتناب و پرهیز افراد از مظاهر و امور تجمّلی.
- چگونه افراد با ورود در مسائل اعتباری و شهوات و غوطهور شدن در آن مسخ میشوند.
- در بسیاری از موارد انسان برای سرپوش گذاشتن بر انانیتها و اعمال خلاف خود و رهاندن خود از تعارض درونی دست به تأویلات و توجیهات شرعی و بدنبال و رنگ و لعاب الهی زدن به آنها میباشد.
- فاصله گرفتن مجالس ترحیم از آداب و سنن اسلامی و ورود و نفوذ فرهنگ غربی در آن.
- نفس انسان پدیدهای هیولانی و سیال میباشد که قابلیت صعود به اعلا مرتبه از کمال و نزول به پستترین درجات را دارا میباشد.
- به چه دلیل در روایات اسلامی تأکید بر لزوم مصاحبت و همنشینی افراد با علماء ربّانی و الهی شده است: النظر الی عالم یذکرکم الجنَّه عباده.
- آنچه موجب رشد و کمال انسان و تقرب او بسمت پروردگار میشود وجود حالت عبودیت در انسان میباشد گرچه در قالب تکالیف ظاهری نباشد.
- نماز و تلاوت قرآن و عباداتی که در راستای مقابله با حق و تثبیت موقعیت شخص باشد نه تنها موجب قرب و نورانیت فرد نشده منجّر به ابتعاد و کدورت او میشود.
- خلیفه ثانی بر اساس دیدگاه مادی و رأی و صلاح دید خود عبارت حی علی خیر العمل را از اذان حذف و بجای آن عبارت الصلوه خیر من النوم را قرار میدهد.
- بیان دلیل سست خلیفه ثانی در تغییر عبارت حی علی خیر العمل در اذان و پاسخ آن.
- فردی که دنبالرو واقعی امیرالمؤمنین علیه السلام و مرام و ممشای حضرت میباشد از اصحاب و یاران حضرت بحساب میآید گرچه در زمان حضرت حضور نداشته باشد.
- تقوا عبارتست از وجود حالتی در انسان که منجر به حرکت انسان در راستای رضای پروردگار متعال و تقرّب به او می شود.
- امام صادق علیه السلام در خطاب به ابوحنیفه میفرمایند: آن حریمی را که خداوند متعال آن حریم را محل امن و اطمینان و سکینه و آرامش از ورود غیر در آن قرار داده است ولایت میباشد.
- تفسیر آیه ۲۶ سوره مبارکه آل عمران: قُلِ اللَّهُمَّ مالِک الْمُلْک تُؤْتِی الْمُلْک مَنْ تَشاءُ وَ تَنْزِعُ الْمُلْک مِمَّنْ تَشاءُ وَ تُعِزُّ مَنْ تَشاءُ…
- بیان یکی از آثار حصول ملکه تقوا در افراد که عبارتست از فرقان و میزان سنجش حق از باطل.