پست‏‌ترین عوالم، حکومت منطق حسّ است‏

این عالم اعتبارات، اسفلُ السّافلین است، یعنى پست‏ترین عوالم از سرحدّ حقیقت و متن واقع. چون انسانى که در مسیر تکاملى خود باید صد در صد وجودش را با حقائق تطبیق دهد، و در سیر بهره یابى از موادّ حقیقیّه عالم و وصول به واقعیّات در نردبان صعود به ترقّیات روز افزون نائل گردد؛ کارش در انحطاط به جائى مى‏رسد که تمام عمر خود و سرمایه وجودى خود را از عقل و علم و حیات و قدرت، صرف گفتگوى داستانهاى خیالى و افسانه‏اى زید و عَمرو مى‏کند و براى آبرو به یک سلسله آرزوهاى دراز که معلوم نیست به آنها مى‏رسد یا نمى‏رسد، دلبستگى پیدا مى‏کند.

و براى وصول و کامیابى به آن منویّات و آرزوهاى خیالیّه دست‏ به فعّالیّت‏هاى تند مى‏زند، و بالنّتیجه میوه عمرش نارسیده و با دست تهى و از ثمرات حیات بهرمند نگشته از دنیا مى‏رود، و با حال انکسار و فتور بدین عمر گذشته مى‏نگرد، حسرت و ندامت سراپاى او را فرا مى‏گیرد؛ چون در مقابل عمر ضایع شده و طومار درهم پیچیده و بانگ رحیل چه مى‏توان کرد!؟

منبع: کتاب معاد شناسی ج۱ ص۱۰

 

…