جلسه ۵۳ درس خارج فقه، مبحث حج
موضوع: استطاعت
سخنران: حضرت آیت اللـه حاج سیّد محمّد محسن حسینی طهرانی – تاریخ: ۶ صفر الخیر ۱۴۳۰ ه.ق
[button color=”orange” size=”small” link=”http://file.pormatlab.com/kimiyasaadat/haj053.mp3″ icon=”” target=”false”]دریافت صوت[/button]
[button color=”red” size=”small” link=”http://file.pormatlab.com/kimiyasaadat/haj053.pdf” icon=”” target=”false”]دریافت متن[/button]
چکیده:
۱- مطلب سومی که مرحوم نائینی بیان می‌نمایند مربوط به مسئله تعلق جعل است به حکم با سبب و یا مسبب در قضایای حقیقیه.
۲- این بحث اگرچه دارای اهمیتی خاصی از این جهت نیست لکن در باب اصلِ مُثبِت در استصحاب بحث مفیدی خواهد بود جهت رفع کردن بسیاری از مطالبی که آقایان در بیان اصل مثبت استفاده کرده‌اند و مورد نظر ما نیست.
۳- گفته‌اند که بین إنشاء و منشأء نبایستی فرق و اختلافی باشد و لذا آقایان می‌فرمایند در مواردی که به هر دلیلی از ظلمِ عدوان گرفته یا حوادث طبیعی برای ما فقدان نص ایجاد شد، قاعده عقاب بلابیان جاری خواهد شد، در صورتی که از این نقطه غفلت شده که بیان فقط به صورت کلام و مکتوب نیست، بلکه اگر مکلف علم به جنبه إنشاء در نفس مولا پیدا کند ولو اینکه هنوز مولا إنشاء را بر زبان نیاورده باشد، بر مکلف واجب است که به اتیان متعلق إنشاء اقدام کند و نفس اطلاع مکلف به جنبه إنشاء مقام بلاغ خواهد بود.
۴- اینکه عقلا قاعده قبح عقاب بلابیان را مطرح می‌نمایند نه از باب انحصار بیان به کیفیت متعارف است بلکه به روشن شدن موضوع است نزد مکلف یا به واسطه علم اجمالی و یا تفصیلی.
اینکه می‌گویند: فرق بین إنشاء و منشاء تکوینی و تشریعی این است که در تکوینی (بخلاف تشریعی) انفکاکی بین منشاء تکوینی با إنشاء نفسی مولا نمی‌باشد (إنّما اَمرُُه إذا اَراد شیئاً أن یَقول لَه کُن فَیَکون) خلاف و باطل است و از این لحاظ تفاوتی نیست و اینگونه مطالب غلط توسط افرادی مطرح می‌شود که فلسفه نخوانده‌اند زیرا فهم این مطالب مستلزم فلسفه است.