مشکلات و بیماری های مری

پرمطلب: اغلب بیماری های مری به صورت بروز مشکل در بلع نمایان می شود. به عبارت دیگر، ممکن است فردی که دچار مشکلی در این ناحیه شده، احساس کند بلع غذا برایش مانند گذشته نیست.

یک قاشق غذا می‌خوریم و اصلا حواس‌مان نیست بعد از بلعیدن غذا چه اتفاقی می‌افتد. لقمه‌های کوچک و بزرگی برمی‌داریم و همین که آنها را می‌جویم، فراموش می‌کنیم این لقمه‌ها قرار است چه مسیری را طی کند تا روزی که دیگر این لقمه‌ها و غذاها به راحتی پایین نرود.

 

آن وقت است که تازه متوجه می شویم پس از بلع غذا چه اتفاقاتی رخ می دهد. قبل از این که چنین وضعی پیش بیاید و مشکلی سر راهمان قرار بگیرد، تصور می کنیم لقمه ای که بلعیده می شود و پایین می رود، سر می خورد و مستقیم وارد معده می شود، در حالی که چنین نیست.

 

در حقیقت، مری با حرکات دودی شکلی که دارد، غذا را پیش می برد و وارد معده می کند. بنابراین در صورتی که عضلات مری دچار مشکلی شود و این حرکت پیشرونده را مختل کند، ممکن است فرد با مشکلاتی در بلع غذا روبرو شود.

 

از طرف دیگر، مری در معرض بیماری ها و اختلالات دیگری هم قرار دارد که گاه به کلی نادیده گرفته می شود و می تواند بلع فرد را دچار مشکل کند.

 

نشانه های اختلالات مری

با توجه به این که معمولا توجهی به مری و وظایفش نداریم، بیماری ها و اختلالاتی که ممکن است در این قسمت پیش بیاید نیز کمتر می شناسیم و در نتیجه با علائم آنها خیلی آشنا نیستیم.

دکتر ستار جعفری، فوق تخصص بیماری های گوارش و کبد درباره این موضوع یادآور می شود:

اغلب بیماری های مری به صورت بروز مشکل در بلع نمایان می شود. به عبارت دیگر، ممکن است فردی که دچار مشکلی در این ناحیه شده، احساس کند بلع غذا برایش مانند گذشته نیست.

 

در این مواقع ممکن است غذا به سختی پایین برود یا همراه با درد باشد و فرد احساس کند غذا در گلویش گیر کرده است یا دچار تهوع و استفراغ شود.

 

علاوه بر این ها، کاهش وزن، بی اشتهایی، ترش کردن، برگشت غذا به دهان و ترس از غذا خوردن نیز از دیگر نشانه ها و علائم بیماری های مری است.

 

ریفلاکس؛ شایع ولی مهم

یکی از شایع ترین بیماری هایی که در این زمینه وجود دارد، ریفلاکس معده است که به گفته دکتر جعفری، به معنای برگشت اسید معده به سمت مری است. البته ریفلاکس گاهی چنان شدید است که بیمار حتی اسید معده را داخل دهانش حس می کند و گاهی هم خفیف است و فقط در قسمت های انتهایی مری رخ می دهد که در این شرایط بیمار فقط با سوزش سردل یا پشت جناغ سینه مواجه می شود.

 

برای تشخیص این بیماری در مراحل اولیه به اقدامات خاصی نیاز نیست و به کمک شرح حال می توان آن را تشخیص داد.

 

زمانی که فرد هنگام غذا خوردن با سوزش پشت جناغ یا احساس ترشی و تلخی مواجه می شود یا احساس می کند غذا سر دلش باقی مانده است، در صورتی که مشکل دیگری مانند کاهش وزن، بی اشتهایی و احساس گیر کردن غذا در گلو نداشته باشد، اغلب به ریفلاکس معده شک می کنیم.

 

تغییر سبک زندگی و وضع تغذیه در این دوران عامل اصلی ایجادکننده این بیماری به حساب می آید.

بی تحرکی، افزایش وزن و بخصوص افزایش اندازه دور کمر و چاقی های شکمی از جمله عواملی است که موجب بروز ریفلاکس معده می شود. علاوه بر این ، بلافاصله خوابیدن پس از صرف غذا و بویژه زمانی که فرد روی شکم یا به پهلوی راست می خوابد نیز باعث می شود ترشحات معده راحت تر به سمت بالا حرکت کند و در نتیجه این مشکل را در پی دارد.

 

خوردن بعضی موادغذایی مانند سرخ کردنی ها به مقدار زیاد، میوه های ترش مانند کیوی و حتی مصرف غذاهای ترش و تند، فست فودها، پیاز، سیر، سرکه و آبلیمو هم فرد را مستعد ریفلاکس می کند.

 

نوشیدن آب زیاد هنگام غذا خوردن، نوشیدن نوشابه ها و دوغ گازدار یا چای پررنگ و چای مانده هم می تواند باعث ریفلاکس شود.

 

البته مصرف غذاهای حجیم و به مقدار زیاد هم به این مشکل منجر خواهد شد.

 

خیلی ها تصور می کنند آبلیمو یا عرق نعنا می تواند برای برطرف کردن چنین مشکلاتی موثر باشد، اما خوردن آبلیمو و عرق نعناع بر خلاف تصور مردم فقط ریفلاکس را تشدید می کند.

 

با تغییر شیوه زندگی معمولا می توان این وضع را بهبود بخشید، اما در صورتی که این اتفاق نیفتد با استفاده از دارو ناچار هستیم ریفلاکس را کنترل کنیم، زیرا در صورت درمان نشدن، اسید معده وارد مری می شود و به تدریج می تواند موجب التهاب و زخم شود. بنابراین باید به فکر درمان ریفلاکس باشیم و به موقع آن را برطرف کنیم.

گاهی مری دچار التهاب می شود

دکتر جعفری با اشاره به التهاباتی که به علل متفاوتی غیر از اسید معده ممکن است در مری ایجاد شود، توضیح می دهد:

قارچ ها، میکروب ها و ویروس ها نیز می توانند مری را دچار التهاب کنند و به بروز علائمی منجر شوند. در این مواقع، معمولا بیمار احساس می کند هنگام بلع، غذا به سختی یا همراه با درد پایین می رود یا گیرمی کند.

 

علاوه بر این، ممکن است فردی از مصرف غذاهای جامد شکایت داشته باشد، ولی احساس کند، مایعات راحت تر پایین می رود.

 

میکروب هایی که در حالت عادی موجب بیماری نمی شوند، در بدن افرادی که به دلایل مختلف، سیستم ایمنی بدنشان ضعیف شده است، می تواند مری را دچار مشکل کنند.

 

در این مواقع به کمک آندوسکوپی باید مشکل را تشخیص دهیم و از روش های درمانی کمک بگیریم.

 

همراه دارو به اندازه کافی آب بخورید

بعضی افراد تصور می کنند همین که قرص از دهان پایین برود، کافی است، برای همین با مقدار کمی آب، قرصشان را می خورند و خیالشان هم راحت است که هیچ مشکلی پیش نمی آید.

 

دکتر جعفری این شیوه را به هیچ عنوان صحیح نمی داند و در این باره یادآور می شود: در چنین شرایطی ممکن است قرص پایین برود و در قسمت هایی از مری که به طور طبیعی تنگ تر است، گیر بیفتد. در این مواقع، اگر قرص نتواند وارد معده شود، ممکن است مری را زخم یا حتی سوراخ کند.

 

این فوق تخصص گوارش می افزاید: بر همین اساس توصیه می شود داروهای خوراکی را با مقدار کافی آب مصرف کنید. همچنین برای استفاده از بعضی قرص ها، پزشکان و داروسازان تاکید می کنند دارو با مقدار فراوانی آب مصرف شود که حتما باید مورد توجه قرار بگیرد.

 

مصرف غذاهای خیلی سرد و خیلی داغ به نفع تان نیست

خیلی ها دوست دارند چای یا قهوه را داغ داغ بنوشند و زمانی که بخار از روی آن بلند نشود، دیگر تمایلی به نوشیدن آن ندارند. آنها معمولا می گویند عادت دارند و سال هاست همین طور چای نوشیده اند در حالی که به گفته دکتر جعفری، خوردن مواد غذایی خیلی سرد و خیلی داغ به هیچ عنوان برای مری مناسب نیست.

 

در حقیقت، مصرف غذاهای خیلی سرد موجب اسپاسم مری و در نتیجه فرو دادن غذا همراه با مشکل می شود و غذاهای خیلی داغ هم همان طور که دهان را می سوزاند، مری را هم خواهد سوزاند.

 

تنها تفاوت در این است که سوزش مری را حس نمی کنیم، اما اگر این عادت برای مدتی طولانی تکرار شود، سوختگی و التهاب و آزردگی مخاط مری از کنترل خارج شده و به زخم منجر خواهد شد. زخم های مری در حالت عادی می تواند خوش خیم باشد، اما وقتی تکرار می شود، مری را تنگ خواهد کرد که اولین نشانه آن، احساس گیر کردن غذاست. در صورت بی توجهی و تکرار این شیوه طی سال های طولانی هم ممکن است به سرطان مری تبدیل شود.

 

به گفته دکتر جعفری، احساس گیر کردن غذا به طور مزمن، کاهش وزن، بی اشتهایی و گاهی تهوع و استفراغ ازجمله علائم این سرطان است.

 

وی درباره علل ایجاد سرطان مری می گوید: چاقی، کمبود برخی از مواد غذایی و ویتامین ها، بخصوص برای کسانی که دچار سوءتغذیه های طولانی مدت هستند، خوردن و نوشیدن مایعات و غذاهای سوزاننده مانند چای داغ، مصرف مواد مخدر به صورت خوراکی و بویژه در صورتی که سوخته باشد، از جمله عوامل خطری است که می تواند احتمال بروز این سرطان را افزایش دهد.

منبع : جام جم – نیلوفر اسعدی بیگی