قارچ شیتا و خواص اعجاب انگیز آن

قارچ شیتاکه یکی از انواع قارچ ها است که چینی ها از حدود ۶ هزار سال پیش تا کنون از آن استفاده می کردند. در کشورهای شرق آسیا مانند چین، کره، ژاپن و تایوان این قارچ به عنوان نمادی برای طول عمر شناخته می شود. نام شیتاکه (شی تاکه) از زبان ژاپنی منشا گرفته است. «شی» نام چوب درختی است کهاین قارچ بر روی آن رشد می کند؛ و «تاکه» هم به معنی قارچ می باشد. این قارچ با نام «قارچ جنگل های سیاه» نیز شهرت دارد و در جنگل های کشور آلمان رشد می نماید.
قارچ شیتاکه از خانواده قارچ های بازیدیومیست است. دارای پوسته ای قهوه ای رنگ و سطحی کمی محدب می باشد و قطری به اندازه ۲ تا ۴ اینچ یعنی ۲ بند انگشت الی ۴ بند انگشت دارد.

ارزش غذایی قارچ شیتاکه

قارچ شیتاکه مانند سایر انواع قارچ ها دارای پلی ساکاریدهای بتاگلوکان است که نوعی فیبر محلول می باشد و باعث کاهش ابتلا به سرطان کولونو کاهش کلسترول و چربی خون می شود. همچنین ماده کاهنده کلسترول به نام اریتادنین یا لنتیناسین نیز در این قارچ وجود دارد. ارگوتیونین که ماده ای شبه اسید آمینه است، به فراوانی در این قارچ یافت می شود و ارزش غذایی این قارچ را افزایش می دهد.

هر ۷۲ گرم (نصف فنجان) از قارچ شیتاکه پخته، دارای ۱۳/۱ گرم پروتئین، ۴۳/۱۰ گرم کربوهیدرات، ۱۶/۰ گرم چربی، ۵۲/۱ گرم فیبر و ۴۰/۶۰ کالری انرژی است. این اطلاعات نشان می دهد که این نوع قارچ چربی و کالری کمی دارد و برای رژیم های کاهش وزن پیشنهاد خوبی می باشد.
قارچ شیتاکه منبع عالی ازمس، ویتامین B5 (پانتوتنیک اسید) و سلنیوم است. زیرا ۷۲ درصد نیاز روزانه یک فرد عادی به مس را فراهم می کند. همچنین ۵۲ درصد از نیاز روزانه به ویتامین B5 (پانتوتنیک اسید) و ۳۳ درصد از نیاز روزانه به سلنیم را در اختیار فرد قرار می دهد. قارچ شیتاکه منبع بسیار خوب برای روی و ویتامین B2 (ریبوفلاوین) و منبع خوب ویتامین D، ویتامین B3 (نیاسین)، ویتامین B6 (پیریدوکسین)، ویتامین B9 (فولات)، منیزیم و کولین است.
قارچ شیتاکه به عنوان یکی از منابع غیر حیوانی آهنمورد توجه می باشد. اکثر منابع غیر حیوانی آهن مانند انواع حبوبات، جوانه ها، سبزیجات، مغزها و دانه ها و … زیست فراهمی کمی دارند. یعنی در دستگاهگوارش به میزان کمی جذب بدن می شوند و بیشتر آهن موجود در منابع غیر حیوانی آهن از بدن دفع می گردد. اما قارچ شیتاکه زیست فراهمی خوبی دارد؛ و در حقیقت زیست فراهمی قارچ شیتاکه خشک شده با مکمل آهن از نوع فروس گلوکونات برابری می کند.

بهبود عملکرد سیستم ایمنی

چند نوع قارچ با نام های شی تاکه، مای تاکه و رِی شی از انواع قارچ های دارویی هستند. اثر قارچ شیتاکه بر نوعی از سلول های ایمنی به نام ماکروفاژ بیشتر است. ماکروفاژها سلول های مستعد سرطانی شدن را پاکسازی می کند. قارچ شیتاکه همچنین باعث افزایش سیتوکین هایی چون اینترلوکین ۱ بتا، فاکتور نکروز کننده تومور آلفا و اینترلوکین ۱۰ می شود. این عوامل به آپوپتوز «مرگبرنامه ریزی شده سلول» کمک می کنند و باعث می شود؛ در زمانی که باید بمیرند، از بین بروند و رشد بی رویه نکنند. در نتیجه باعث می شوند سلول هایعادی به سلول سرطانی تبدیل نشوند.

کاهش بیماری های قلبی عروقی

قارچ شیتاکه به علت دارا بودن بتاگلوکان باعث کاهش کلسترول خون می شود. در نتیجه کلسترول در بدن تجمع نمی یابد و احتمال تشکیل پلاک های آترواسکلروزی کاهش یافته و احتمال ایجاد گرفتگی عروق و سکته کم می شود. قارچ شیتاکه به علت دارا بودن املاحی چون منیزیم، سلنیم، مس و روی دارای اثرات آنتی اکسیدانی می باشد؛ و همین عامل باعث می شود احتمال عملکرد غیر عادی در سلول ها کاهش یابد.

اثرات ضد سرطانی

حدود ۱۰۰ ترکیب متفاوت در قارچ شیتاکه وجود دارد که باعث اثرات ضد سرطانی در آن می شود. این عوامل به آپوپتوز (مرگ برنامه ریزی شده سلول) کمکمی کنند. مطالعات نشان می دهد مصرف مداوم قارچ شیتاکه باعث پیشگیری از انواع سرطان ها بالاخص سرطان کولون، سرطان پروستات و سرطان سینه می شود.

انتخاب و ذخیره کردن قارچ شیتاکه

۱٫ در زمان خرید قارچ شیتاکه دقت کنید و قارچی را انتخاب نمایید که درشتتر باشد، سطح صاف و تمیزی داشته باشد و چروکیده، و دارای لکه های مرطوب و لزج هم نباشد.
۲٫ برای نگه داری قارچ شیتاکهتازه می توانید آن را در بسته های کاغذی قرار داده و در یخچال و یا فریزر به مدت یک هفته نگهداری نمایید. در این مدت قارچ تازه می ماند.
۳٫  قارچشیتاکه خشک شده نیز باید در ظرفی که محکم بسته شده است، در فریزر یا یخچالنگهداری شود. در این صورت به مدت شش ماه الی یکسال قابل استفاده خواهد بود.
۴٫ تمیز کردن قارچ هم بهتر است با حوله پارچه ای باشد و با آب زیادشسته نشود. زیرا قارچ بافت متخلخلی دارد و سریعاً آب را جذب می کند؛ در نتیجه بر روی بافت و طعم آن اثر می گذارد.