ادعیه و اذکار
صحیفه سجادیه / دعاي آنحضرت به وقت صبح و شام (۶)
و كان مِن دعائِه عليهالسلام عندَ الصَّباح وَالمَساءِ
و كان مِن دعائِه عليهالسلام عندَ الصَّباح وَالمَساءِ
«دعا به وقت صبح و شام»
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذى خَلَقَ اللَّيْلَ وَالنَّهارَ بِقُوَّتِهِ، وَ مَيَّزَ بَيْنَهُما
سپاس خداى را که به نیروى خود شب و روز را آفرید، و به قدرتش میان آن دو تفاوت
بِقُدْرَتِهِ، وَ جَعَلَ لِكُلِّ واحِدٍ مِنْهُما حَدّاً مَحْدُوداً، وَاَمَداً
قرار داد، و براى هر یک حدّى محدود و زمانى
مَمْدُوداً، يُولِجُ كُلَّ واحِدٍ مِنْهُما فى صاحِبِهِ، وَ يُولِجُ صاحِبَهُ
مشخص نهاد، هر یک را درون دیگرى فرو بَرَد و برون آرد (از یکى بکاهد و به دیگرى
فيهِ، بِتَقْديرٍ مِنْهُ لِلْعِبادِ فيما يَغْذُوهُمْ بِهِ، وَ يُنْشِئُهُمْ عَلَيْهِ،
بیفزاید)، و با این نظم دقیق روزى بندگان و نشو و نماى آنان را تأمین فرماید.
فَخَلَقَ لَهُمُ اللَّيْلَ لِيَسْكُنُوا فيهِ مِنْ حَرَكاتِ التَّعَبِ وَ نَهَضاتِ
پس شب را براى بندگان آفرید تا در آن از حرکات رنجآور و فعالیتهاى آزاردهنده
النَّصَبِ، وَ جَعَلَهُ لِباساً لِيَلْبَسُوا مِنْ راحَتِهِ وَ مَنامِهِ، فَيَكُونَ
بیاسایند، و آن را پوششى قرار داد تا مردم در آن به آسایش دست یابند و خواب راحت کنند، و این همه
ذلِكَ لَهُمْ جَماماً وَ قُوَّةً، وَلِيَنالُوا بِهِ لَذَّةً وَ شَهْوَةً، وَ خَلَقَ
سبب تجدید نشاط و نیروى ایشان گردد، و به لذت و کام دل رسند، و روز را
لَهُمُ النَّهارَ مُبْصِراً لِيَبْتَغُوا فيهِ مِنْ فَضْلِهِ، وَلِيَتَسَبَّبُوا اِلى
بینایىبخش قرار داد تا در آن به جستجوى فضل حق خیزند، و به رزق و
رِزْقِهِ، وَيَسْرَحُوا فى اَرْضِهِ طَلَباً لِما فيهِ نَيْلُ الْعاجِلِ مِنْ
روزى او دست یابند، و در زمین او در پى سود گذراى
دُنْياهُمْ، وَ دَرَكُ الْاجِلِ فى اُخْريهُمْ. بِكُلِ ذلِكَ يُصْلِحُ
دنیا و ادراک نفع دائمى آن جهان به راه افتند. به تمام این امور کار ایشان را به
شَاْنَهُمْ، وَ يَبْلُو اَخْبارَهُمْ، وَ يَنْظُرُ كَيْفَ هُمْ فى اَوْقاتِ
سامان مىآورد، و اعمالشان را مىآزماید، و مىنگرد که به هنگام
طاعَتِهِ، وَ مَنازِلِ فُرُوضِهِ، وَ مَواقِعِ اَحْكامِهِ، لِيَجْزِىَ الَّذينَ
طاعت، و اوقات بجا آوردن واجبات، و موارد احکام او چگونهاند؟ تا بدکاران را به جزاى
اَسآؤُا بِما عَمِلُوا، وَ يَجْزِىَ الَّذينَ اَحْسَنُوا بِالْحُسْنى. اَللَّهُمَّ
عملشان و نیکوکاران را به مزد کردار نیکشان برساند. بارالها
فَلَكَ الْحَمْدُ عَلى ما فَلَقْتَ لَنا مِنَ الْاِصْباحِ، وَ مَتَّعْتَنا بِهِ مِنْ
پس تو را سپاس که پرده سیاه شب را به نور صبح شکافتى، و ما را از
ضَوْءِ النَّهارِ، وَ بَصَّرْتَنا مِنْ مَطالِبِ الْاَقْواتِ، وَ وَقَيْتَنا فيهِ مِنْ
روشنى روز بهرهمند ساختى، و در راه فراهم آوردن روزى بینافرمودى، و از پیشامدهاى خطرناک آفات
طَوارِقِ الْافاتِ. اَصْبَحْنا وَاَصْبَحَتِ الْاَشْيآءُ كُلُّها
حفظ نمودى. شب را به صبح رساندیم و تمام آفریدگان جملگى پاى در میدان
بِجُمْلَتِها لَكَ: سَمآؤُها وَ اَرْضُها، وَ ما بَثَثْتَ فى كُلِّ واحِدٍ
صبح نهادند: آسمان و زمین، و آنچه در این دو
مِنْهُما، ساكِنُهُ وَ مُتَحَرِّكُهُ، وَ مُقيمُهُ وَ شاخِصُهُ، وَ ما عَلافِى
پراکندهاى، ساکن و جنبنده، ایستاده و رونده، و هر چه در هوا بالا
الْهَوآءِ، وَ ما كَنَّ تَحْتَ الثَّرى، اَصْبَحْنا فى قَبْضَتِكَ،
رفته، و آنچه در زمین پنهان شده، همه و همه در سراپنجه قدرت تو به صبح رسیدیم،
يَحْوينا مُلْكُكَ وَ سُلْطانُكَ، وَ تَضُمُّنا مَشِيَّتُكَ، وَ نَتَصَرَّفُ
در حالى که سلطنت و پادشاهى تو ما را فراگرفته، و مشیّت تو ما را تحت پوشش گرفته، و به فرمان تو
عَنْ اَمْرِكَ، وَ نَتَقَلَّبُ فى تَدْبيرِكَ، لَيْسَ لَنا مِنَ الْاَمْرِ اِلاّ ما
در کارها تصرف مىکنیم، و در عرصه تدبیر تو در حرکتیم، به غیر آنچه فرمان تو بر آن رفته کارى
قَضَيْتَ، وَ لا مِنَ الْخَيْرِ اِلاّ ما اَعْطَيْتَ. وَ هذا يَوْمٌ حادِثٌ
نتوانیم، و جز آنچه تو بر ما بخشى خیرى به ما نمىرسد. امروز روزى جدید و
جَديدٌ، وَ هُوَ عَلَيْنا شاهِدٌ عَتيدٌ، اِنْ اَحْسَنَّا وَدَّعَنا بِحَمْدٍ،
تازه است، و او بر ما شاهدى حاضر است، اگر خوبى کنیم ما را سپاس گویان ترک کند،
وَ اِنْ اَسَأْنا فارَقَنا بِذَمٍّ. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، وَارْزُقْنا
و اگر بدى کنیم نکوهشکنان از ما جدا گردد. بار خدایا بر محمد و آلش درود فرست، و حُسن همنَفَسى
حُسْنَ مُصاحَبَتِهِ، وَاعْصِمْنا مِنْ سُوءِ مُفارَقَتِهِ بِارْتِكابِ
با این روز را روزى ما گردان، و ما را از سوء مفارقتش به خاطر ارتکاب
جَريرَةٍ، اَوِاقْتِرافِ صَغيرَةٍ اَوْ كَبيرَةٍ، وَ اَجْزِلْ لَنا فيهِ مِنَ
گناه، یا کسب معصیت کوچک و بزرگ حفظ فرما، و بهره ما را از خوبیها در آن
الْحَسَناتِ، وَاَخْلِنا فيهِ مِنَ السَّيِّئاتِ،وَامْلَأْ لَنا ما بَيْنَ طَرَفَيْهِ
سرشار کن، و ما را در این روز از زشتىها پیراسته نما، و از ابتدا تا پایان آن را براى ما از
حَمْداً وَ شُكْراً وَ اَجْراً وَ ذُخْراً وَ فَضْلاً وَ اِحْساناً. اَللَّهُمَّ يَسِّرْ
حمد و شکر و اجر و اندوخته آخرتى و فضل و احسان پر ساز. الهى زحمت ما را
عَلَى الْكِرامِ الْكاتِبينَ مَؤُونَتَنا، وَامْلَأْ لَنا مِنْ حَسَناتِنا
(به سبب تقوا و پرهیز از گناه) بر فرشتگان نویسنده اعمال آسان ساز، و پرونده کردارمان را از حسنات
صَحآئِفَنا، وَ لاتُخْزِنا عِنْدَهُمْ بِسُوءِ اَعْمالِنا. اَللَّهُمَّ اجْعَلْ
سرشار فرما، و ما را نزد آن فرشتگان به کردارهاى زشت و ناهنجارمان رسوا مساز. خداوندا در هر
لَنا فى كُلِّ ساعَةٍ مِنْ ساعاتِهِ حَظّاً مِنْ عِبادِكَ، وَ نَصيباً مِنْ
ساعت از ساعتهاى روز بهرهاى از مقامات بندگان خاصت، و نصیبى از
شُكْرِكَ، وَ شاهِدَ صِدْقٍ مِنْ مَلآئِكَتِكَ. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى
شکرت، و گواه صدقى از ملائکهات براى ما قرار بده. بارالها بر محمد و آلش
مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، وَاحْفَظْنا مِنْ بَيْنِ اَيْدينا وَ مِنْ خَلْفِنا وَ عَنْ اَيْمانِنا
درود فرست، و ما را از پیش رو و پشتسر و از طرف راست
عَنْ شَمآئِلِنا، وَ مِنْ جَميعِ نَواحينا، حِفْظاً عاصِماً مِنْ
و از جانب چپ و از همه طرف حفظ فرما، حفظى که ما را از معصیت
مَعْصِيَتِكَ، هادِياً اِلى طاعَتِكَ، مُسْتَعْمِلاً لِمَحَبَّتِكَ. اَللَّهُمَّ
تو بازدارد، و به طاعتت راه نماید، و ما را به کار عشق و محبتت گیرد. بارخدایا
صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَالِهِ، وَ وَفِّقْنا فى يَوْمِنا هذا وَلَيْلَتِنا هذِهِ وَفى
بر محمد و آلش درود فرست، و ما را در این روزمان و در این شبمان و در
جَميعِ اَيَّامِنا لِاسْتِعْمالِ الْخَيْرِ، وَ هِجْرانِ الشَّرِّ، وَ شُكْرِ
تمام ایّاممان براى انجام خیر، و دورى از شر، و شکر
النِّعَمِ، وَاتِّباعِ السُّنَنِ، وَ مُجانَبَةِ الْبِدَعِ، وَالْاَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ،
نعمتها، و پیروى سنّتها، و دورى از بدعتها، و امر به معروف،
وَالنَّهْىِ عَنِ الْمُنْكَرِ، وَ حِياطَةِ الْاِسْلامِ، وَانْتِقاصِ الْباطِلِ
و نهى از منکر، و پاسدارى اسلام، و عیبجوئى از باطل
وَاِذْلالِهِ، وَ نُصْرَةِ الْحَقِّ وَاِعْزازِهِ، وَ اِرْشادِ الضّآلِّ، وَ
و خوار ساختن آن، و یارى حق و گرامیداشت آن، و ارشاد گمراه،
مُعاوَنَةِ الضَّعيفِ، وَ اِدْراكِ اللَّهيفِ. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى
و یارى ناتوان، و پناهدادن به ستمدیده موفق بدار. بارالها بر محمد و آلش
مُحَمَّدٍ وَالِهِ، وَاجْعَلْهُ اَيْمَنَ يَوْمٍ عَهِدْناهُ، وَاَفْضَلَ
درود فرست، و امروز را فرخندهترین روزى قرار بده که تاکنون یافتهایم، و کاملترین
صاحِبٍ صَحِبْناهُ، وَ خَيْرَ وَقْتٍ ظَلِلْنا فيهِ. وَاجْعَلْنا
رفیقى که با او همراه بودهایم، و بهترین زمانى که در آن بسر بردهایم. و ما را
مِنْ اَرْضى مَنْ مَرَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ وَالنَّهارُ مِنْ جُمْلَةِ خَلْقِكَ،
از خشنودترین کسان از جمله بندگانت قرار ده که شب و روز بر ایشان گذشته،
اَشْكَرَهُمْ لِما اَوْلَيْتَ مِنْ نِعَمِكَ، وَ اَقْوَمَهُمْ بِما شَرَعْتَ مِنْ
شاکرترین ایشان در مقابل نعمتهائى که عنایت فرمودهاى، و پایدارترین ایشان به شریعتهایى
شَرآئِعِكَ، وَ اَوْقَفَهُمْ عَمّا حَذَّرْتَ مِنْ نَهْيِكَ. اَللَّهُمَّ اِنّى
که پدید آوردهاى، و خویشتندارترین ایشان از نافرمانیهایى که از آنها بیم دادهاى. بارالها من تو را
اُشْهِدُكَ وَ كَفى بِكَ شَهيداً، وَاُشْهِدُ سَمآءَكَ وَ اَرْضَكَ وَ مَنْ
شاهد مىگیرم و تو ما را بسنده گواهى هستى، و گواه و شاهد مىگیریم آسمان و زمینت را و
اَسْكَنْتَهُما مِنْ مَلائِكَتِكَ وَ سآئِرِ خَلْقِكَ فى يَوْمى هذا
همچنین ملائکه و دیگر آفریدگانت را که در زمین و آسمان مسکن دادهاى در این
وَ ساعَتى هذِهِ وَلَيْلَتى هذِهِ وَ مُسْتَقَرّى هذا، اَنّى اَشْهَدُ
روز و این ساعت و این شب و این جایگاه که من در آن قرار دارم که من شهادت مىدهم که
اَنَّكَ اَنْتَ اللَّهُ الَّذى لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ، قآئِمٌ بِالْقِسْطِ، عَدْلٌ
همانا تویى خدایى که جز تو خدایى نیست، برپا دارنده عدل، عادل
فِى الْحُكْمِ، رَؤُوفٌ بِالْعِبادِ، مالِكُ الْمُلْكِ، رَحيمٌ بِالْخَلْقِ،
در حکم، مهربان به بندگان، دارنده سراسر جهان هستى، رحیم بر تمام خلق هستى،
وَ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ وَ خِيَرَتُكَ مِنْ
و شهادت مىدهم که محمد بنده و فرستاده و برگزیده تو از میان
خَلْقِكَ، حَمَّلْتَهُ رِسالَتَكَ فَاَدّاها، وَ اَمَرْتَهُ بِالنُّصْحِ
تمام مردم است، آن که رسالتت را بر عهدهاش گذاشتى و او آن را به خوبى به انجام رساند، و او را به خیرخواهى
لِاُمَّتِهِ فَنَصَحَ لَها. اَللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَالِهِ
امّتش فرمان دادى پس براى آنان خیرخواهى نمود. بارالها پس بر محمد و آلش درود فرست
اَكْثَرَ ما صَلَّيْتَ عَلى اَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ، وَ اتِهِ عَنّا
بیش از آنچه که بر هر یک از دیگر آفریدگانت درود فرستادهاى، و از سوى ما
اَفْضَلَ ما اتَيْتَ اَحَداً مِنْ عِبادِكَ، وَاجْزِهِ عَنّا اَفْضَلَ وَ
بهترین چیزی را که به یکی از بندگانت دادی به او بده، و از جانب ما کاملترین و بهترین
اَكْرَمَ ماجَزَيْتَ اَحَداً مِنْ اَنْبِيآئِكَ عَنْ اُمَّتِهِ، اِنَّكَ اَنْتَ
پاداشی را که به کسی از انبیائت از جانب امتش داده ای به او عنایت فرما، زیرا که تویی
الْمَنّانُ بِالْجَسيمِ، الْغافِرُ لِلْعَظيمِ، وَ اَنْتَ اَرْحَمُ مِنْ كُلِّ
بسیار بخشنده نعمت بزرگ، و بخشاینده گناه سترگ، و تو از مهربانی
رَحيمٍ. فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّيِّبينَ الطّاهِرينَ
مهربان تری. پس درود فرست بر محمد و آلش که پاکیزگان و پاکان
الْاَخْيارِ الْاَنْجَبينَ.
و نیکوکاران و سرآمد تمام برگزیداگانند.
.:: فهرست سایر ادعیه صحیفه سجادیه ::.
