صفحه قبل

حديث ثقلين به روايت جابربن عبدالله انصارى

هفتم: حديث ثقلين به روايت جابربن عبدالله انصارى:

30ـ يَا أيّهَاالنّاسُ! إنّى قَدْ تَركْتُ فِيكُمْ مَا إنْ أخَذْتُمْ بِهِ لَنْ‏تَضِلّوا بَعْدِى: كِتَابَ اللهِ وَ عِتْرَتِى أهْلَ بَيْتِى.[362]

31ـ أيّهَا النّاسُ! قَدْ تَركْتُ فِيكُمْ مَا إنْ تَمَسّكْتُمْ بِهِ لَنْ‏تَضِلّوا : كِتابَ‏اللهِ وَ عِتْرَتِى أهْلَ بَيْتِى. فَلَا تَنَافِسُوا وَ لَاتَحَاسَدُوا وَ لَاتَبَاغَضُوا وَ كُونُوا إخْوَاناً كَمَا أمَرَكُمُ اللهُ. ثُمّ اُوصِيكُمْ بِعِتْرَتِى أهْلَ بَيْتِى، ثُمّ اُوصِيكُمْ بِهَذَا الْحَىّ مِنَ الأنْصَارِ. [363]

32ـ أيّهَاالنّاسُ! إنّى مَسْئُولٌ وَ أنْتُمْ مَسْئُولُونَ، فَمَا أنْتُمْ قَائِلُونَ؟ ! قَالُوا: نَشْهَدُ أنّكَ بَلّغْتَ وَ أدّيْتَ! قَالَ: إنّى لَكُمْ فَرَطٌ وَ أنْتُمْ وارِدُونَ عَلَىّ الْحَوْضَ! وَ إنّى مُخَلّفٌ فِيكُمُ الثّقَلَيْنِ إنْ تَمَسّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ‏تَضِلّوا: كِتابَ‏اللهِ وَ عِتْرَتِى أهْلَ‏بَيْتِى، و إنّهُمَا لَنْ‏يَفْتَرِقَا حَتّى يَرِدَا عَلَىّ الْحَوْضَ.

ثُمّ قَالَ: ألَسْتُمْ تَعْلَمُونَ أنّى أوْلَى بِكُمْ مِنْ أنْفُسِكُمْ؟! قَالُوا: بَلَى! فَقَالَ آخِذاً بِيَدِ عَلىّ: مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِىّ مَوْلَاهُ. ثُمّ قَالَ: اللّهُمّ وَالِ مَنْ وَالَاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ [364].

ص 245

«اى مردم من مسئول هستم و شما نيز مسئول مى‏باشيد! پس چه خواهيد گفت؟! گفتند: ما شهادت مى‏دهيم كه تو تبليغ رسالات خدايت را نمودى و نصيحت كردى و اداء وظيفه نمودى! فرمود : من جلودار شما هستم كه زودتر مى‏روم، و شما در حوض وارد بر من مى‏شويد، و من به عنوان خليفه و جانشين در ميان شما مى‏گذارم دو چيز نفيس و گرانقدر را؛ اگر به آن دو چيز تمسّك جوئيد گمراه نمى‏شويد: كتاب خدا و عترتم كه اهل بيتم هستند، و حقّاً آن دو از هم جدا نمى‏شوند تا با هم بر من در حوض كوثر وارد شوند.

سپس فرمود: آيا شما اين طور نبوديد كه بدانيد ولايت من به شما از شما به شما بيشتر است؟ ! گفتند: چرا! در اين حال دست على را گرفت، فرمود: هر كس كه من مولاى او بودم پس على مولاى اوست. و پس از آن فرمود: خداوندا! در ولايت خود بگير آن كس را كه ولايت على را دارد، و دشمن بدار آن كس را كه وى را دشمن دارد!»

33ـ أمّا بَعْدُ، أيّهَا النّاسُ! فَإنّى لَأرَانِى يُوشِكُ أنْ اُدْعَى فَاُجِيبَ، وَ إنّى مَسْئُولٌ وَ أنْتُمْ مَسْئُولُونَ، فَمَا أنْتُمْ قَائِلُونَ؟! قَالُوا: نَشْهَدُ أنّكَ بَلّغْتَ الرّسَالَةَ وَ نَصَحْتَ وَ أدّيْتَ!

قَالَ: إنّنِى لَكُمْ فَرَطٌ وَ أنْتُمْ وَارِدُونَ عَلَىّ الْحَوْضَ، وَ إنّى مُخَلّفٌ فِيكُمُ الثّقَلَيْنِ: كِتابَ‏اللهِ (وَ عِتْرَتِى أهْلَ‏بَيْتِى ـ صح ظ). [365]

ص 246

با تأمّل در متن اين روايت روشن مى‏شود كه متن اين روايت همان متن روايت شماره 32 است كه ما از «ينابيع المودّة» آورديم، وليكن دست تحريف در روايات مناقب اهل‏بيت آن را به صورت ناقص و ابْتَر درآورده است.

ممكن است به دست سَخَاوى، ناقص رسيده باشد و ممكن است ناسخان پس از سخاوى ذيل آن را بريده و ناقص نموده باشند.

و اين متن وارد در اين روايت اخير از جهت مضمون، بهترين و عالى‏ترين مضمونى است كه در احاديث اين باب رسيده است. زيرا مى‏فرمايد: و إنّى مُخَلّفٌ فِيكُمُ الثّقَلَيْنِ «من آن دو چيز ارزشمند و پربها را به عنوان خليفه و جانشين از خود در ميان شما مى‏گذارم .» كه هم جمع ميان عبارت ثقلين نموده، و هم عبارت تخليف را كه داراى مفاد و مفهوم از خود به يادگار به عنوان خليفه باشد استعمال نموده است.

و از اين صريحتر عبارتى است كه بعداً خواهد آمد كه: إنّى تَارِكٌ فِيكُمُ خَلِيفَتَيْنِ . «من در ميان شما دو جانشين از خود مى‏گذارم و مى‏روم.» [366]

روايت شماره 30 را كه از جابر آورديم، با همان عبارت و متن را بدون كلمه بَعْدى در «كنْزُ العمّال»، [367] و «جامع الاُصول»، [368] و «مصابيح السّنّة» [369]و «استجلاب ارتقاء

ص 247

الغُرَف»، [370]و «نَظْمُ دُرَر السّمْطَيْن» [371] آورده‏است و با عبارت:

34ـ إنّى تَارِكٌ فِيكُمْ مَا إنْ أخَذْتُمْ بِهِ لَنْ‏تَضِلّوا: كِتَابَ‏اللهِ وَ عِتْرَتِى أهْلَ‏بَيْتِى و با اضافه عبارت فَانْظُرُوا كَيْفَ تَخْلُفُونّى فِيهِمَا [372] در كتاب «شفا» آورده است.

35ـ تَرَكْتُ فِيكُمْ مَا لَنْ‏تَضِلّوا إنِ اعْتَصَمْتُمْ بِهِ: كِتَابَ‏اللهِ وَ عِتْرَتِى أهْلَ‏بَيْتِى. [373] ، [374]

بازگشت به فهرست

حديث ثقلين به روايت حُذَيْفَةُ بْنُ يَمان

هشتم: حديث ثقلين به روايت حُذَيْفَةُ بْنُ يَمان:

36ـ معَاشِرَ أصْحَابِى! اُوصيكُم بِتَقْوَى اللهِ وَ الْعَمَلِ بِطَاعَتِهِ، وَ إنّى اُدْعَى فَاُجِيبُ، وَ إنّى تَارِكٌ فِيكُمُ الثّقَلَيْنِ: كِتَابَ‏اللهِ وَ عِتْرَتِى أهْلَ‏بَيْتِى، إنْ تَمَسّكْتُمْ بِهَا [375] لَنْ‏تَضِلّوا، و إنّهُمَا

ص 248

 لَنْ‏يَفْتَرِقَا حَتّى يَرِدَا عَلَىّ الْحَوْضَ؛ فتَعلّمُوا مِنْهُمْ وَ لَا تُعَلّمُوهُمْ فَإنّهُمْ أعْلَمُ مِنْكُمْ [376] ، [377] .

به امامت رسول خداصلى الله عليه وآله نمازظهر را انجام داديم، سپس با صورت مبارك خود به جانب ما روكرد و فرمود: «اى جماعت اصحاب من، من شما را به تقواى خداوند و عمل به طاعت او وصيّت مى‏نمايم، و من دعوت مى‏شوم و اجابت دعوت مى‏كنم، و من در ميان شما دو امر ارزشمند و ذيقيمت را باقى مى‏گذارم: كتاب خدا و عترتم كه اهل‏بيتم مى‏باشند؛ اگر شما به اهل‏بيت من متمسّك شويد هيچ وقت گمراه نمى‏گرديد و تحقيقاً آن دو از هم جدا نمى‏شوند تا بر من در حوض وارد آيند. شما از ايشان يادبگيريد و ايشان را ياد ندهيد، زيرا آنها از شما عالم‏تر مى‏باشند.»

عجيب است در اين حديث مى‏گويد: اگر شما به اهل البيت متمسّك شويد گمراه نمى‏شويد در مقابل بقيّه احاديث كه تمسّك به هر دو را توصيه مى‏كند، و سرّش آن است كه كسى كه به عترت تمسّك جويد تحقيقاً به كتاب‏الله تمسّك جسته است.

بازگشت به فهرست

حديث ثَقَلَيْن به روايت حُذَيْفَةُ بنُ اُسَيْدٍ الغِفارى

نهم: حديث ثَقَلَيْن به روايت حُذَيْفَةُ بنُ اُسَيْدٍ الغِفارى [378]:

ص 249

37ـ يَا أيّهَاالنّاسُ! إنّى قَدْ نَبّأنِى اللّطِيفُ الْخَبِيرُ أنّهُ لَنْ‏يُعَمّرَ نَبِىّ إلاّ نِصْفَ عُمْرِ الّذِى يَليِهِ مِنْ قَبْلِهِ. وَ إنّى يُوشِكُ أنْ اُدْعَى فَاُجِيبَ، وَ إنّى مَسْئولٌ وَ أنْتُمْ مَسْئُولُونَ، فَمَاذَا أنْتُمْ قَائِلُونَ؟ «اى مردم، پروردگار لطيف خبير مرا آگاه كرده است كه هيچ پيغمبرى عمر نمى‏كند مگر به مقدار نصف عمر پيغمبرى كه قبل از او بوده است. و نزديك است كه من خوانده شوم واجابت نمايم، و من مورد بازخواست و سؤال قرار مى‏گيرم از اعمالى كه انجام داده‏ام و شما نيز مورد بازخواست و سؤال قرار مى‏گيريد، و در هنگام بازپرسى شما درباره من چه خواهيد گفت؟!

قَالُوا: نَشْهَدُ أنّكَ قَدْ بَلّغْتَ وَ جَاهَدْتَ وَ نَصَحْتَ! «گفتند: شهادت مى‏دهيم كه تو تبليغ كردى و جهاد نمودى و نصيحت و خيرخواهى نمودى!»

قَالَ: ألَيْسَ تَشْهَدُونَ أنْ لَا إلَهَ إلاّ اللهُ، وَ أنّ مُحمّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ، وَ أنّ جَنّتَهُ حَقّ، وَ نَارَهُ حَقّ، وَ أنّ الْمَوْتَ‏حَقّ وَ أنّ الْبَعْثَ حقّ بَعْدَالْمَوْتِ، وَ أنّ السّاعَةَ آتِيَةٌ لا رَيْبَ فِيهَا، وَ أنّ اللهَ يَبْعَثُ مَنْ فِى الْقُبُورِ؟! «فرمود: آيا شما اين طور نيستيد كه شهادت دهيد خداوند واحد است و معبودى غير از او نيست، و محمّد بنده او و رسول اوست، و اينكه بهشت او حقّ است، و آتش او حقّ است، و اينكه مرگ حقّ است، و اينكه بعث پس از مرگ حقّ است، و اينكه ساعت قيامت آمدنى است بدون شكّ، و اينكه خداوند برمى‏انگيزاند كسانى را كه در ميان قبرها هستند؟!»

يَا أيّهَا النّاسُ! إنّ اللهَ مَوْلَاىَ وَ أنَا مَوْلَى الْمُؤمِنينَ أوْلَى بِهِمْ مِنْ أنْفُسِهِمْ، فَمَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا مَوْلَاهُ ـ يَعْنِى عَلِيّاً ـ اللّهُمّ وَالِ مَنْ وَالَاهُ، وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ. «اى مردم! به‏درستى كه خداوند مولاى من است و من مولاى مؤمنين مى‏باشم كه اختيار ولايت من به آنها از اختيار و ولايت آنها به خودشان شديدتر است. بنابر اين هركس كه من مولاى او هستم پس اين مولاى اوست ـ و از لفظ اين، على مقصودش بود ـ

ص 250

خداوندا ولايت كسى را داشته باش كه او ولايت على را دارد، و دشمن بدار كسى را كه على را دشمن بدارد!»

يَا أيّهَا النّاسُ! إنّى فَرَطُكُمْ وَ إنّكُمْ وَارِدُونَ عَلَىّ الْحَوْضَ، أعْرَضُ مَا بَيْنَ بُصْرَى إلَى صَنْعَاءَ، فِيهِ عَدَدَ النّجُومِ قِدْحَانٌ مِنْ فِضّةٍ، وَ إنّى سَائِلُكُمْ حِينَ تَرِدُونَ عَلَىّ عَنِ الثّقَلَيْنِ، فَانْظُرُوا كَيْفَ تَخْلُفُونّى فِيهِمَا، الثّقَلُ الأكْبَرُ كِتَابُ‏اللهِ عَزّوَجَلّ ـ سَبَبٌ طَرَفُهُ بِيَدِاللهِ وَ طَرَفُهُ بِأيْدِيكُمْ، فَاسْتَمْسِكُوا بِهِ لَاتَضِلّوا وَ لَا تُبَدّلُواـ وَ عِتْرَتِى أهْلَ‏بَيْتِى فَإنّهُ قَدْ نَبّأنِىَ اللّطِيفُ الْخَبِيرُ أنّهُمَا لَنْ‏يَنْقَضِيَا حَتّى يَرِدَا عَلَىّ الْحَوْضَ. [379]

ص 251

«اى مردم! من به عنوان عَلَم هدايت پيشدارم و جلوى شما مى‏روم، و شما بر من در حوض وارد مى‏شويد! حوضى است كه مساحتش به قدر فاصله صنعاء در يَمَن و بُصْرى در شام است، در آن حوض قدحهائى از نقره به اندازه ستارگان آسمان است. و چون شما در آنجا بر من وارد شويد من از شما راجع به ثَقَلَين (دو چيز نفيس و گرانقدر) پرسش مى‏كنم، پس شما بنگريد تا چگونه حقّ خلافت مرا در آن دو چيز بجاى مى‏آوريد؟! ثَقَل بزرگتر كتاب‏الله است عزّوجلّ، واسطه سببى است كه يك جانبش به دست خداست و جانب دگرش به دست شماست! شما بدان بايد تمسّك كنيد تا گمراه نشويد و تغيير و تبديل در آن ننمائيد! و ديگر عترت من اهل‏بيت من است . چون خداوند لطيف خبير مرا آگاه كرده است كه آندو سپرى نمى‏شوند تا در حوض بر من وارد شوند.»

بايد دانست كه اين حديث شريف را جمعى از اكابر علماى عامّه در كتب خود به همين عبارات مرقوم تخريج نموده‏اند، از جمله ابن‏عساكر كه درباره او گويند احاديث خود را از يكهزار و سيصد شيخ، و هشتاد و اندى شيخه أخذ كرده است، و اين حديث را از وى ابن كثير در تاريخش در محلّ ذكر حديث تخريج كرده است. [380]

و از جمله شمس‏الدّين سخاوى در كتاب «استجلاب ارتقاء الغُرَف» [381] و از جمله

ص 252

«نورالدين سمهودى» در كتاب «جَوَاهِرُ الْعِقدَين» [382] و از جمله شيخ سليمان قُندوزى در كتاب «ينابيع الموَدّة» [383]مى‏باشند، و شيخ الاسلام حمّوئى در «فرائدالسّمطين» آورده است. [384]

و نيز بايد دانست كه ابوموسى مَداينى صاحب «سِيَرُالصّحابَة» حديث ثَقَلَيْن را در كتاب خود با سند متّصل از ابوطفيل، از حذيفة بن اُسَيْد فزارى، روايت كرده‏است و در اين حديث زياده‏هائى كه در روايت «كنزالعمّال» است كه ما به شماره 37 آورديم نيست. امّا در «غاية المرام» ص 214 حديث شماره 19 از طريق عامّه كاملاً وجود دارد و ما به جهت عدم تطويل از ذكر آن خوددارى مى‏كنيم و فقط به ذكر جملات ذيل آن اكتفا مى‏نمائيم و آن اين عبارت است:

38ـ ألَا وَ إنّى سَائِلُكُمْ حِينَ تَنْزِلُونَ عَلَىّ عَنِ الثّقَلَيْنِ! فَانْظُرُوا كَيْفَ تَخْلُفُونّى فِيهِمَا حِينَ تَلْقَوْنّى؟! قَالُوا: وَ مَا الثّقَلَانِ يَا رَسُولَ اللهِ؟!

قَالَ: الثّقَلُ الأكْبَرُ كِتَابُ اللهِ ـ سَبَبٌ طَرَفُهُ بِيَدِاللهِ و طَرَفُهُ بِأيْدِيكُمْ، فَاسْتَمْسِكُوا بِهِ وَ لَاتَضِلّوا وَ لَا تُبَدّلُوا ـ وَ الثّقَلُ الأصْغَرُ عِتْرَتِى أهْلَ‏بَيْتِى.

قَدْ نَبّأنِى اللّطِيفُ الْخَبِيرُ إنّهُمَا لَنْ‏يَفْتَرِقَا حَتّى يَلْقَيَانّى. وَ سَألْتُ رَبّى لَهُمَا ذَلِكَ فَأعْطَانِى. لَا تُسَابِقُوهُمْ فَتَهْلِكُوا، وَ لَا تُقْصِرُوا عَنْهُمْ فَتَهْلِكُوا، وَلَاتُعَلّمُوهُمْ فَهُمْ اَعْلَمُ

ص 253

مِنْكُمْ . [385]

39ـأيَهّا النّاسُ ! إنّ اللهَ مَوْلَاىَ وَ أنَا أوْلَى بِكُمْ مِنْ أنْفُسِكُمْ. ألَا وَ مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا مَوْلَاهُ ـ وَ أخَذَ بِيَدِ عَلِىّ فَرَفَعَهَا حَتّى عَرَفَهُ الْقَوْمُ أجْمَعُونَ ثُمّ قَالَ: ـ اللّهُمّ وَالِ مَنْ وَالَاهُ، وَعَادِ مَنْ عَادَاهُ.

ثُمّ قَالَ: وَ إنّى سَائِلُكُمْ حينَ تَرِدُونَ عَلَىّ الْحَوْضَ عَنِ الثّقَلَيْنِ ! فَانْظُرُوا كَيْفَ تَخْلُفُونّى فِيهِمَا؟! قَالُوا: وَ مَا الثّقَلَانِ؟!

قَالَ: الثّقَلُ الأكْبَرُ كِتَابُ اللهِ ـ سَبَبٌ طَرَفُهُ بِيَدِاللهِ وَ طَرَفُهُ بِأيْدِيكُمْ ـ وَ الأصَغَرُ عِتْرَتِى. وَ قَدْ نَبّأنِىَ اللّطِيفُ الخَبِيرُ أنْ لَايَفْتَرِقَا حَتّى يَلْقَيَانّى. سَألْتُ ربّى لَهُمْ ذَلِكَ فَأعطَانِى. فَلَاتَسْبِقُوهُمْ فَتَهْلِكُوا، وَ لَا تُعَلّمُوهُمْ فَإنّهُمْ أعْلَمُ مِنْكُمْ. [386]

با اندك توجّهى به مضمون اين احاديث وارده از حُذَيفة بن اُسَيْد روشن مى‏گردد كه روايت او يكى بيشتر نبوده است و همان قضيّه غدير خمّ را بيان مى‏كند بالأخص كه راوى روايت از او يكى بيش نيست و آن ابُوطُفَيْل عَامِر بْنُ وَاثِلَة مى‏باشد، و اين روايت همان است كه مداينى در كتاب «سِيَرُ الصّحابة» آورده است و «غاية المرام» از او به طور تفصيل نقل كرده است، امّا دست تحريف و تبديل آن را به صورتهاى فوق به اختصار درآورده است و اصل آن با حديث وارده از زيدبن ارقم كه مفصّل است در نهايتِ شباهت است.

بازگشت به فهرست

حديث ثقلين به روايت ابورافع غلام رسول الله‏صلى الله عليه وآله

دهم: حديث ثقلين به روايت ابورافع غلام رسول الله‏صلى الله عليه وآله:

ص 254

بايد دانست كه علاّمه بزرگ ميرسيّد حامدحسين هندى ـ اعلى الله تعالى مقامه الشّريف ـ حديث ثقلين را به روايت ابُورافِع در سه جاى از كتاب شريف «عبقات الأنوار» ذكر كرده‏است كه از جهت مضمون و عبارت كاملاً مانند همديگرند و هر سه روايت با تخريج ابن‏عُقْدَه مى‏باشد در كتاب «موالاتِ» خود.

در دو جا بيان تخريج ابن‏عقده را از طريق محمّدبن عُبَيْدالله (عبدالله)بن أبى رافع، از جدّش ابورافع غلام رسول خداصلى الله عليه وآله مى‏نمايد، [387] و در يك جا از طريق سعدبن طَريف از اصبغ بن نباته از ابوذر و از ابورافع [388] ، و متن روايت اين طور است:

40ـ قَالَ: لَمّا نَزَلَ رَسُولُ اللهِ ـ صلّى الله عليه (و آله) و سلّم وَ رَضِىَ عَنهُ ـ عِنْدَ غَدِيرِ خُمّ مَصْدَرِهِ مِنْ حِجّةِ الْوَداعِ قَامَ خَطِيباً بِالنّاسِ بِالْهَاجِرَةِ فَقَالَ:

أيّهَا النّاسُ إنّى تَرَكْتُ فِيكُمُ الثّقَلَيْنِ: الثّقَلُ الأكْبَرُ وَ الثّقَلُ الأصْغَرُ، فَأمّا الثّقَلُ الأكْبَرُ فَبِيَدِاللهِ طَرَفُهُ و الطّرَفُ الآخَرُ بِأيْدِيكُمْ وَ هُوَ كِتَابُ اللهِ ، فَإنْ تَمَسّكْتُمْ بِهِ فَلَنْ‏تَضِلّوا و لَنْ‏تَذِلّوا (تَزِلّوا) أبَداً. و أمّا الثّقَلُ الأصْغَرُ فَعِتْرَتِى أهْلَ بَيْتِى.

اِنّ اللهَ هُوَ الْخَبيرُ أخْبَرَنِى أنّهُمَا لَنْ‏يَتَفَرّقَا حَتّى يَرِدَا عَلَىّ الْحَوْضَ، وَ سَألْتُهُ ذَلِكَ لَهُمَا. وَ الْحَوْضُ عَرْضُهُ مَا بَيْنَ بُصْرَى وَ صَنْعَاءَ، فِيهِ مِنَ الآنِيَةِ عَدَدَ الْكَوَاكِبِ. وَ اللهُ سَائِلُكُمْ كَيْفَ خَلَفْتُمُونّى فِى كِتَابِهِ وَ أهْلِ بَيْتِى ـ الحديث.

و ايضاً با همين عبارت، شيخ عبيدالله الآمر تسرّى هندى از ابن‏عقده تخريج نموده است . [389]

و امّا شيخ سليمان قُندوزى در «ينابيع المودّة» با تخريج ابن‏عقده از طريق سعدبن ظريف از اصْبغ بن نُبَاته از اميرالمؤمنين‏عليه السلام، و از ابورافع به همين عبارت

ص 255

آورده است. و امّا با تخريج ابن‏عقده از طريق محمّدبن عبدالله بن ابى‏رافع از پدرش از جدّش، و از ابوهريره به لفظ ذيل آورده است:

41ـ إنّى خَلّفْتُ فِيكُمُ الثّقَلَيْنِ إنْ تَمَسّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ‏تَضِلّوا أبَداً : كِتَابَ اللهِ وَ عِتْرَتِى أهْلَ بَيْتِى، وَ لَنْ‏يَتَفَرّقَا حَتّى يَرِدَا عَلَىّ الْحَوْضَ. [390] و با ملاحظه متن اين روايت، از طريق محمّدبن عبدالله بن ابى رافع كه ما ذكر كرديم، معلوم مى‏شود: در اين طريق كه به دست شيخ الاسلام قندوزى رسيده است، چقدر تحريف به عمل آمده و تا چه حدّ روايت را ناقص نقل كرده‏اند!

بازگشت به فهرست

حديث ثقلين به روايت زيدبن ثابت

يازدهم: حديث ثقلين به روايت زيدبن ثابت:

42ـ إنّى تَارِكٌ فِيكُمُ الثّقَلَيْنِ: كِتَابَ اللهِ وَ أهْلَ بَيْتِى، وَ إنّهُمَا لَنْ‏يَفْتَرِقَا حَتّى يَرِدا عَلَىّ الْحَوْضَ. [391]

43ـ قَالَ رَسُولُ‏اللهِ‏صلى الله عليه وآله: إنّى تَارِكٌ فِيكُمْ خَلِيفَتَيْنِ: كِتَابَ‏اللهِ ـ حَبْلٌ مَمْدُودٌ مَا بَيْنَ السّماءِ وَ الأرْضِ ـ وَ عِتْرَتِى أهْلَ بَيْتِى، وَ إنّهُمَا لَنْ‏يَفْتَرِقَا حَتّى يَرِدا عَلَىّ الْحَوْضَ. [392] ، [393]

ص 256

44ـ إنّى لَكُمْ فَرَطٌ، وَ إنّكُمْ وَارِدُونَ عَلَىّ الْحَوْضَ، عَرْضُهُ مَا بَيْنَ صَنْعَاءَ إلَى بُصْرَى، فِيهِ عَدَدَ الْكَوَاكِبِ مِنْ قِدْحَانِ الذّهَبِ وَ الْفِضّةِ .

فَانْظُرُوا كَيْفَ تَخْلُفُونّى فِى الثّقَلَانِ؟! قَيلَ: وَ مَا الثّقَلانِ يَا رَسُولَ‏اللهِ؟ !

قَالَ: الأكْبَرُ كِتَابُ اللهِ، سَبَبٌ طَرَفُهُ بِيَداللهِ وَ طَرَفَهُ بِأيْدِيكُمْ، فَتَمَسّكُوا بِهِ لَنْ‏تَزِلّوا و لَاتَضِلّوا؛ وَ الأصْغَرُ عِتْرَتِى. وَ إنّهُمَا لَنْ‏يَتَفَرّقَا حَتّى يَرِدَا عَلَىّ الْحَوْضَ. وَ سَأَلْتُ لَهُمَا ذلِكَ رَبّى، وَ لا تَقَدّمُوهُمَا فَتَهْلِكُوا، وَ لَا تُعَلّمُوهُمَا فَإنّهُمَا اَعْلَمُ مِنْكُمْ . [394]

45ـ إنّى تَارِكٌ فِيكُمْ مَا إنْ تَمَسّكْتُمْ بِهِ بَعْدِى لَنْ‏تَضِلّوا: كِتَابَ‏اللهِ وَ عِتْرَتِى أهْلَ بَيْتِى، وَ إنّهُمَا لَنْ‏يَتَفَرّقَا حَتّى يَرِدَا عَلىّ الْحَوْضَ . [395]

حمّوئى در «فرائد السّمطين» از طريق متّصل ابوجعفر ابن بابويه، اين حديث را از زيدبن ثابت بدين عبارت روايت كرده است كه او گفت:

46ـ قَالَ النّبِىّ‏صلى الله عليه وآله: إنّى تَارِكٌ فِيكُمُ الثّقَلَيْنِ: كِتَابَ اللهِ عَزّوجَلّ وَ عِتْرَتى أهْلَ بَيتِى. ألَا وَ هُمَا الْخَلِيفَتَانِ مِنْ بَعْدِى، وَ لَنْ‏يَتَفَرّقَا حَتّى يَرِدا عَلَىّ الْحَوْضَ.[396] «پيغمبر

ص 257

اكرم‏ صلى الله عليه وآله فرمودند: من باقى گذارنده دو چيز نفيس در ميان شما هستم : كتاب خداوند عزّوجلّ، و عترتم كه اهل بيت من مى‏باشند. آگاه باشيد كه آن دو تا، دو جانشين و خليفه پس از من هستند و ابداً تفرق پيدا نمى‏كنند، تا بر من در حوض كوثر فرود آيند.»

اين حديث از جهت متن و مضمون عبارت عالى‏ترين و رشيق‏ترين حديثى است كه در اين باب آمده است، زيرا اوّلاً با لفظ تاركٌ فِيكمُ الثّقَلَيْنِ، و ثانياً با لفظ ألَا وَ هُمَا الْخَليفَتان مِنْ بَعْدى با اصرح عبارات و أوضح دلالات به يگانه خليفه و جانشين خود تصريح فرموده است و حتّى صراحت اين حديث از صراحت دو حديث سابق الذكر: إنّى مُخَلّفٌ فِيكُمُ الثّقَلَيْنِ، وَ إنّى تَارِكٌ فِيكُمْ خَلِيفَتَيْنِ بيشتر است.

بازگشت به فهرست

دنباله متن

پاورقي