درخت به
پرمطلب : میوه “به” بصورت جهانی در فرانسه، یونان، آرژانتین، نیوزیلند و ایران پرورش می یابد. درخت “به” درختی است از تیره گل سرخیان، جزو دسته سیب ها که پشت برگهایش کرک دار است. آنرا در آستارا، “هیوا”، در رامیان و کتول، “شغال”، در لاهیجان و دلیجان و رودسر، “توچ” و در رامسر و شهسوار، “سنگه” می نامند.
“به” ممکن است سبز کم رنگ مثل سیب Granny Smith یا مانند یک سیب طلائی زرد باشد. معمولاً “به” اول فصل سبزتر و “به” آخر فصل طلائی تر می باشد اما هر دوی آنها آماده طبخ هستند.
دو گونه از مهمترین گونه های “به” شامل ۱) به معطر: که شکلی بیضی با انتهای مخروطی دارد. پوست آن نرم، زرد و دارای گوشت سفید است. ۲) آناناسی: تاحدی شبیه گلابی برآمده است. پوست آن بعد از رسیدن به رنگ زرد تبدیل می شود. گوشت میوه، زرد با طعم خفیفی از آناناس است.
ویژگیهای ظاهری :
به درختی کوچک به ارتفاع حداکثر ۵ متر است. گل های آن درشت، به رنگ سفید و یا صورتی و دارای پنج گلبرگ و پنج کاسبرگ می باشد. این گل ها خود بارورند. گل های “به” بصورت منفرد و انتهایی روی شاخه های برگدار ظاهر می گردند. میوه رسیده زردرنگ، گرد و یا به شکل گلابی است و در سطح آن پوشیده از کرک بوده و طعمی مطبوع، شیرین و یا کمی ترش دارد.
این درخت از ۵-۴ سالگی میوه تولید می کند و عمر آن به ۵۰ سال می رسد. برگ های آن پوشیده از کرک و صاف، تخم مرغی یا تقریباً گرد یا بیضی نوکدار با قاعده گرد است.
شرایط محیط رشد:
درخت “به” در همه نوع خاکی رشد می کند، اما خاک سبک و دارای رطوبت و حاصلخیزی کافی را ترجیح می دهد. در نور کامل آفتاب بهترین رشد را دارد، اگرچه در شرایط کمی سایه خوب رشد می کند ولی میوه کافی تولید نمی کند. این درخت برای رشد و میوه دهی به فصل رویش طولانی، آب کافی و برنامه سمپاشی علیه آفات و بیماری ها نیاز دارد.در خاک های قلیایی به کمبود آهن حساس است و به همین دلیل خاک های اسیدی را بیشتر می پسندد. وزش باد های تند می تواند به درخت آسیب برساند و از ادامه میوه دهی درخت جلو گیری نماید. احداث بادشکن در مناطق دارای وزش بادهای تند لازم می باشد.
کود دهی ازت به مقدار زیاد می تواند سبب تولید پاجوش های زیاد شود که این پاجوش ها می توانند درخت را ضعیف نمایند. عدم وجود عناصر غذایی به مقدار کافی سبب کاهش میوه دهی این درخت خواهد شد. استفاده از کود ازته و یا کود گاوی کمپوست شده در طی فصل بهار موجب تولید شاخه های بارده زیاد خواهد شد. همچنین آبیاری کم در زمان نیاز گیاه سبب رشد ناقص میوه ها و تولید میوه هایی با شکل ظاهری نامناسب می گردد.
نیاز سرمایی “بِه” از سایر میوه های دانه دار کمتر است و بین ۱۰۰ تا ۴۵۰ ساعت دمای زیر ۷ درجه سانتیگراد می باشد. ظــهور شکوفه های به بسیار دیرتر از سایر میوه ها است. به همین دلیل خطر سرمازدگی بهاره در این میوه بسیار کم است.
خواص دارویی:
“به” دارای کربوهیدرات ها، فیبر، چربی، پروتئین، ویتامین B1 (تیامین)، ویتامین B2 (ریبوفلاوین)، ویتامین B3 (نیاسین)، ویتامین B5، ویتامین B6، ویتامین B9 (اسید فولیک)، ویتامین C، کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم و روی می باشد.
همچنین دارای پروتید، گلوسید، لیپید و آب است و صد گرم آن تولید ۱۱۲ کالری انرژی می کند. این میوه مقوی معده و متوقف کننده اسهال‌های ساده و خونی است. در ورم حاد در روده ها، خونریزی های قاعدگی و بواسیری، اثر بسیار مؤثری دارد. به ضمن تقویت اعمال دستگاه گوارش، مخاط و سرفه کاملاً مؤثر است. دم کرده برگ های این درخت برای تسکین سرفه شهرت فراوان دارد.
خواص داروئی میوه به :از نظر طب قدیم ایران، میوه شیرین “به” کمی گرم و تر، و میوه ترش آن سرد و خشک است . روغن به سرد، تر و قابض و “به دانهگ سرد و تر است .به تقویت کننده قلب، ادرار آور، نرم کننده سینه، مقوی معده و دستگاه هاضمه و قابض است. خونریزی را بند می آرود .”به ترش” مسهل، مفید برای تنگی نفس، بندآورنده استفراغ و خونریزی های رحمی و درمان کننده اسهال های ساده و خونی است. همچنین برای هضم غذا نیز مفید است .
خواص به دانه:
لعاب به دانه برای درمان زخم ها و سوختگی ها مفید است. ضد تب است . اسهال خونی و ساده را درمان می کند .برای درمان جراحات گلو مؤثر است .سرفه را برطرف می کند .برای درمان تورم های داخلی بدن مفید است .برای التیام ترک پوست دست و بدن ، نوک پستان ، لب و بواسیر استفاده موضعی آن کاربرد دارد. در درمان خشکی زبان و دهان مؤثر است. جویدن به دانه برای تقویت نیروی جنسی مفید است .
خواص دم کرده گل و شکوفه به: سردرد را برطرف می کند. مقوی معده است .سینه را صاف و تقویت می کند. سرفه کودکان را برطرف می سازد. برای درمان بی خوابی دم کرده گل را با آب بهار نارنج مخلوط کرده و قبل از رفتن به رختخواب بنوشید.
خواص روغن به:
برای برطرف کردن زنگ زدن در گوش مفید است. سرگیجه را برطرف می کند. برای مداوای زخم های دهان مفید است. خونریزی ریوی را درمان می کند .اسهال مزمن را برطرف می کند. دوست کبد است و ورم کبد را رفع می کند. زخم روده ها را درمان می کند.
خواص برگ و شاخه های به:
جوشانده برگ درخت، ورم چشم را مداوا می کند. جوشانده برگ آن ضدعفونی کننده زخم است.
آفات و بیماری ها:
از مهمترین آفات “به”، می توان به “کرم به” و از مهمترین بیماری ها می توان به “پوسیدگی سفید ریشه” اشاره نمود.
تکثیر:
بِه از طریق پاجوش، قلمه، خوابانیدن و پیوند قابل تکثیر است. پایه های بذری بِه برای ارقام مرغوب به، زالزالک برای اراضی نامناسب و آهکی و Qb ، Qa وQc پایه های مناسب بِه می باشند. نوع پیوندهای شکمی و اسکنه ای در بِه متداول است.
گرده افشانى به، همانند سیب و گلابی، توسط زنبورعسل انجام مى شود. چون میوه به، روى شاخه یکساله تشکیل مى شود، نیاز به هرس سالیانه براى تولید شاخه هاى جوان بارور دارد. به در دنیا، بیشتر به عنوان پایه براى گلابى کشت مى گردد.
ارقام مهم آن در ایران شامل : مظاهری، حاجى رفیعی، گورتون شمس و بِه نیشابور مى باشند.
…
گردآوری شده توسط: سایت پرمطلب > گیاهان > درختان میوه
…
