اطلاعات عمومی

گیاهشناسی آلوورا

آلوورا یا صبر زرد(شاخ بزی) گیاهی است علفی و چند ساله با برگ‌های ضخیم، گوشتی و دراز. حاشیه‌ برگ‌های آن کمی پیچ و خم‌دار و دارای تیغ است. گل‌های آن‌ به‌صورت خوشه‌ای زیبا در انتهای محور ساقه گل‌دار و به رنگ سبز مایل به زرد قرار دارند.

گیاه آلوورا – ALOE VERA از خانواده ASPHODELACEAE – سریشیان بوده و بومی منطقه نیمه جنوبی شبه جزیره عربستان، شمال آفریقا ، جزایر قناری و کیپ ورد می‌باشد.

نام های دیگر این گیاه: آلوئه ورا , صبر زرد , شاخ بزی , Aloe barbadensis,medicinal aloe , Aloe Vera

آلوورا نام گیاهی است از راسته مارچوبه ای ها (Asparagales)، تیره سریشیان (Asphodelaceae) این گیاه بومی آفریقای شمالی است. صبر زرد بی ساقه است البته برخی از آنها دارای ساقه ای بسیار کوتاه هستند
برگهای آن نیزه ای کلفت و گوشتی بالبه های دانه دار است و رنگ آن سبز خاکستری می باشد. گلهای آن بر روی سنبله ای می روید که گاه تا ۹۰ سانتی متر درازا دارد.
هر کدام از گلهای آن آویخته است و دارای لوله ای ۳-۲ سانتی متری می باشد. صبر زرد را از دیرباز در مناطق خشک- گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان، هم به عنوان گیاه زینتی و هم گیاه درمانی کشت می کنند.
گیاه «آلوئه ورا»گیاهی است که به طور عمده در مناطق خشک رشد می کند. آلوئه ورا با اینکه به خانواده زنبق تعلق دارد اما در ظاهر شباهت بسیار زیادی به کاکتوس دارد.در بین بیش از ۲۴۰ گونه آلوئه ورا چهار نمونه آلوئه ورا تشخیص داده شده که دارای ارزش غذایی هستند.
نام آلوئه ورا در لغت به معنای «ماده تلخ درخشان» که از کلمه عربی «آلوئه» گرفته شده است. آلوئه از خانواده سوسن است این گیاه با ظاهری شبیه به کاکتوس، گیاهی دائمی، گوشتی و آبدار است که حداکثر حدود دو متر ارتفاع دارد با برگ های پهن تیغ دار. اگر تیغ هایی را که در لبه برگ ها قرار دارند جدا کنیم از جای خالی آنها ژلی ترشح می شود که تمام خواص گیاه در آن نهفته است.از آلوئه که امروز در تمام دنیا کاشته می شود برای درمان گستره وسیعی از بیماری ها از انواع میگرن گرفته تا سوءهاضمه، درمان جوش و سوختگی استفاده می شود.
آلوئه ورا در طب سنتی ۵ هزار ساله هندی، آیورودا نیز به همین ترتیب ارزشمند شمرده می شود. تمدن های یونانی، رومی، آفریقایی، مایایی، سرخپوستان آمریکایی و چینی نیز آلوئه ورا را گرامی می داشتند و مسلمانان هنوز هم در بسیاری از نقاط جهان در بازگشت در سفر حج برگ های آلوئه ورا را بالای در خانه هایشان آویزان می کنند.
جزیره قشم به دلیل قرار گرفتن در منطقه گرمسیری یکی از مکانهای مناسب و دارای پتانسیل بالا برای تولید گیاه معجزه‌آسای “آلوئه‌ورا” است.
در سال‌های اخیر کشت صبر زرد، گونه‌ی Vera در ایران معمول گشته است. گرچه این گیاه با نقاط گرم و مرطوب سازگاری خوبی دارد، ولی در نقاط مختلف ایران کشت می‌شود.
گیاه آلوورا گیاهی است که محدودیتهای آبی و خاکی و شرایط سخت اقلیمی را به راحتی تحمل می کند.
قسمت مورد استفاده صبر زرد، شیرابه به دست آمده از برگ‌های گیاه است که امکان دارد به صورت تازه غلیظ(خمیری) و یا خشک شده با رنگ‌های متفاوت زرد، زرد مایل به سبز، قهوه‌ای و یا قرمز مایل به سیاه باشد.
مصارف عمومی آلوئه ورا غالبا در تهیه کرمهای موضعی است و در حفظ رطوبت پوست در پوستهای خشک کمک کننده است. بعلاوه ترکیبات آن در بهبود آثار سوختگی، اثرات ضد التهابی و کاهش اسکار ناشی از زخمها مفید است.
آلوورا به صورت ژل، پودر، کپسول، عصاره و برگ تازه مورد استفاده قرار می گیرد و در صنایع آرایشی، نوشابه سازی و دهها موارد دیگر استفاده گردیده و در بازار جهانی جایگاه مناسبی دارد.
باید گفت در کمال شگفتی ۹۶ درصد ساختمان ژل آلوئه ورا از آب تشکیل شده است. ۴ درصد باقی مانده اما حاوی مواد فراوانی است که ۷۵ نوع آن شناخته شده اند.ترکیباتی که در ژل آلوئه یافت شده اند از پلی ساکاریدها هستند که قادر به کاهش و ترمیم التهاب هستند.این ترکیب همچنین دارای ویژگی آنتی باکتریال و ضدمیکروب است.آنتی اکسیدان هایی در قالب ویتامین های آ، ب، ث، ای، آمینواسیدهای روی و اسیدهای چرب ضروری نیز در این ترکیب یافت می شوند.کلسیم و آلوئین نیز در آلوئه ورا موجود هستند، آلوئین ملینی بسیار قوی است.
شیره ‌این گیاه مسهل مفیدی است، اما چون می تواند سبب گرفتگی دردناک عضلات شود، غالباً استفاده نمیشود. با میزان مصرف کمتر، شیره Aloe می تواند از سنگ کلیه پیشگیری یا اندازه سنگ را کوچکتر کند. این ماده به عنوان تسهیل کننده دفع مدفوع به ویژه در افرادی که مبتلا به وبواسیر هستند ماده مفیدی است.
ژل خوراکی آلوئه ورا شامل بیش از ۷۵ مواد مغذی از لحاظ غذایی و ۲۰۰ ترکیب فعال، ۲۰ نوع ماده معدنی، ۱۸ آمینو اسید و ۱۲ نوع ویتامین است. این ژل بی نهایت مطبوع است.
در کشورهای کارائیب آلوئه‌ورا فقط به‌صورت برگ فروخته می‌شود و در خانه‌ها مردم به عنوان کمکهای اولیه از آن نگهداری می‌کنند.
مرور کلی خواص داروئی : صبر زرد از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است و شیرابه آن به مصرف طبی می رسد . تقویت کننده بدن است یبوست را برطرف می کند و روده ها را تمیز می کند برای معالجه آسم مفید است سوء هاضمه را برطرف می کند در معالجه صرع مفید است اثر ضد کمر درد خون را تصفیه می کند برای برطرف کردن خارش ناشی از گزیدگی حشرات شیرابه آنرا روی پوست بمالید اگزما را درمان می کند برای معالجه اسهال خونی مفید است برای رفع ریزش مو ، شیرابه آنرا به سر مالیده و موها را با آن ماساژ دهید گرفتگی کبدی را برطرف می کند برای التیام زخم ها شیرابه آنرا روی زخم بمالید صبر زرد بهترین کرم مرطوب کننده است برگها را بشکنید و ژله آنرا به پوست بمالید مبتلایان به بیماری قند می توانند با مصرف این گیاه قند خون خود را کنترل کنند برای شستن چشم و زخم ها شیرابه صبر زرد را با آب مخلوط کرده و استفاده کنید
پنج دلیل عمده دیگر برای پیشگیری و درمان بیماریها از نظر پزشکان برای مصرف آلوئه ورا :
۱- قالبهای ساختاری بدن : آمینواسیدها ، اجزا و قالبهای ساختار بدن ما هستند ۸ آمینو اسید ضروری وجود دارد که در بدن ما ساخته نمیشود ، نوشیدن مداوم و منظم آلوئه ورا به شما اجازه میدهد به واسطه تامین طبیعی آمینو اسیدهای ضروری بدن ، سلامتی خود را حفظ کنید ،آلوئه ورا تنها گیاهی است که آمینو اسیدهای مشابه و ضروری بدن را میسازد.
۲- ضد التهاب و عصبانیت : آلوئه ورا دارای ۱۲ ماده اصلی است و بررسیها نشان داده که بدون هیچ عارضه ای از عصبانیت و التهاب جلوگیری میکند و همچنین آلوئه ورا سبب تحرک ماهیچه ها و صحت کارکرد مفاصل میشود.
۳- ویتامینهای تشکیل دهنده آلوئه ورا : عبارتند از: ویتامین آ – سی- دی – ای – ب۱ – ب۲ – ب۳- ب ۵- ب۶ – ب۱۲- اسید فولیک (بر طرف کننده کمبود خون) و نیاسین با خاصیت اعجاب انگیز خود میتواند تمام اسید آمینه های ضروری بدن را در اختیار شخص مصرف کننده قرار دهد، بنابر این نیاز داریم که در رژیم غذائی خود همواره این ویتامینها را به طور مکمل بگنجانیم.
۴- میزان مواد معدنی : بعضی ازموادمعدنی در آلوئه ورا یافت شده است که شامل کلسیم ، سدیم ، آهن ، پتاسیم ، منگنز ، مس و روی است ، نوشیدن عرق آلوئه ورا یک راه طبیعی و سالم برای تامین نیازمندیهای بدن است.
۵- بهداشت و سلامت دندان : آلوئه ورا با وجود موادی که در خود دارد بی نهایت برای سلامت دهان و لثه مفید است و نیز دندانپزشکان بر اثرات آلوئه ورا بر دهان و لثه و استفاده از آن بسیار توصیه میکنند..
این گیاه ۸۰ تا ۱۰۰ سانتی متر رشد می کند و از طریق پاجوش تکثیر می شود.
خوردن بیش از حد ژل(مصرف روزانه یک گرم به مدت طولانی) ممکن است باعث عدم تعادل آب و الکترولیت‌‌های بدن، سقط جنین، زایمان زودرس، اسهال خونی و ضایعات کلیه شود. همچنین مصرف مقادیر بسیار زیاد آن ممکن است منجر به مرگ شود.
نباید از ژل در زمان تهوع، استفراغ ، دردهای شکمی، خونریزی مقعد و ضعف شدید استفاده کرد. در زمان بارداری به غیر از دستور پزشک، مصرف آن ممنوع است.