انواع نمک‌های خوراکی و تفاوت آنها
پرمطلب: نمک احتمالا یکی از مهم‌ترین مواد اولیه‌ی جهان در تهیه غذاست. بدون نمک بسیاری از غذاها بی‌مزه خواهند بود. البته تمام نمک‌ها به یک شیوه تولید نمی‌شوند. انواع مختلفی از نمک وجود دارد که می‌توانید از بین آنها دست به انتخاب بزنید. رایج‌ترین انواع نمک شامل نمک سفره، نمک صورتی هیمالیا، نمک دریایی، نمک کوشر و نمک سلتی است. انواع نمک نه تنها از نظر بافت و مزه با هم تفاوت دارند، بلکه میزان سدیم و مواد معدنی آنها هم یکسان نیست. در این مقاله به تفاوت میان رایج‌ترین انواع نمک می‌پردازیم و خواص تغذیه‌ای آنها را با هم مقایسه می‌کنیم.
نمک چیست؟
نمک یک بلور معدنی است که از ترکیب دو عنصر سدیم (Na) و کلر (Cl) ساخته می‌شود. سدیم و کلر جزو مواد ضروری مورد نیاز برای بدن هستند چراکه در ارسال پیام‌های عصبی به مغز و اعصاب کمک می‌کنند.
اکثر نمک‌های موجود در دنیا یا از معادن نمک استخراج می‌شوند یا از تبخیر آب دریا یا دیگر آب‌های معدنی به دست می‌آیند. نمک مصارف زیادی دارد ولی مهم‌ترین کاربرد آن مزه‌دار کردن غذاست. نمک همچنین برای نگهداری از مواد غذایی هم کاربرد دارد، چرا که مانع از رشد باکتری در محیط می‌شود.
دلیل این که نمک معمولا برای سلامتی مضر تلقی می‌شود این است که مصرف میزان زیاد آن باعث افزایش فشار خون خواهد شد. با این که تحقیقات نشان داده کاهش مصرف نمک فشار خون را پایین می‌آورد، اما هیچ شواهدی وجود ندارد که کاهش نمک از سکته قلبی، مغزی یا مرگ پیشگیری می‌کند.
بیشترین میزان سدیم رژیم غذایی از مصرف غذاهای فرآوری شده ناشی می‌شود. پس اگر شما بیشتر غذاهای فرآوری نشده مصرف می‌کنید نباید نگران اضافه کردن کمی نمک به غذای خود باشید.
نمک تصفیه شده (نمک سفره)
نمک سفره رایج‌ترین نوع نمک است که معمولا به شدت تصفیه و تمام ناخالصی‌ها و مواد معدنی از آن گرفته می‌شود. مشکل اصلی نمک تصفیه رطوبت گرفتن و چسبندگی آن است. به همین جهت به آن موادی به نام Anti Caking اضافه می‌کنند که ذرات آن به هم نچسبد. نمک تصفیه شده تقریبا کلرید سدیم خالص (بیش از ۹۷ درصد) است. البته در بسیاری از کشورها به نمک تصفیه شده ید اضافه می‌کنند.
کمبود ید در افراد منجر به کم‌کاری تیرویید، کم‌توانی ذهنی و بسیاری از مشکلات دیگر می‌شود. از این رو، یددار کردن نمک تصفیه شده یک حرکت بزرگ و موفق جهت برطرف کردن کمبود ید در افراد جامعه است که در بسیاری از کشورها انجام می‌شود.
اگر تصمیم دارید مصرف نمک تصفیه شده یددار را با نمک بدون ید جایگزین کنید، حتما در کنار آن غذاهایی مصرف کنید که منبع خوبی برای دریافت ید باشند؛ مانند ماهی، لبنیات و تخم مرغ.
نمک دریایی
نمک دریایی از تبخیر آب دریا به دست می‌آید و مانند نمک تصفیه شده بخش بیشتر ترکیب آن کلرید سدیم است. اما با توجه به مکانی که از آن به دست آمده و نوع تصفیه، معمولا مواد معدنی دیگری مانند پتاسیم، آهن و روی هم دارد.
هرچقدر نمک دریا تیره‌تر باشد، میزان ناخالصی و مواد معدنی آن بیشتر است. البته با توجه به آلودگی اقیانوس‌‌ها و دریاها، ممکن است نمک دریایی فلزات سنگین مثل سرب هم داشته باشد.
علاوه بر این نمک دریا حاوی میکروپلاستیک (ذرات میکروسکوپی ضایعات پلاستیکی) است. پیامدهای وجود میکروپلاستیک‌ها در غذای انسان هنوز کاملا شفاف نشده است اما برخی محققان معتقدند که احتمال خطرناک بودن آن پایین است.
برخلاف نمک تصفیه شده معمولی، نمک دریا دانه درشت است و معمولا کمتر آسیاب می‌شود. وقتی نمک دریا را بعد از پخت روی غذا می‌ریزید احساس متفاوتی در دهان‌تان خواهید داشت و طعم قوی‌تری با ترکیدن هردانه نمک احساس خواهید کرد.
مواد معدنی و ناخالصی‌هایی که در نمک دریایی وجود دارد هم روی مزه آن هم تاثیر می‌گذارد. بنابراین ممکن است مزه نمک دریایی برندهای مختلف تفاوت زیادی با هم داشته باشد.
نمک صورتی هیمالیا
نمک صورتی هیمالیا از معدن کیهوره پاکستان، دومین معدن بزرگ نمک در جهان به دست می‌آید. نمک هیمالیا معمولا حاوی مقداری اکسید آهن (زنگ آهن) است و به همین دلیل رنگ آن صورتی است.
این نمک رنگی همچنین حاوی مقادیری کمی کلسیم، آهن، پتاسیم و منیزیم است و در نتیجه کمتر از نمک تصفیه شده سدیم دارد.
بسیاری از افراد طعم نمک هیمالیا را به دیگر انواع نمک ترجیح می‌هند. اما در واقع تفاوت اصلی نمک صورتی هیمالیا با دیگر انواع نمک در رنگ آن است که می‌تواند جذابیت ویژه‌ای به بشقاب غذا بدهد.
نمک کوشر (نمک حلال)
کوشر به معنای حلال است و این نام را به این دلیل روی آن گذاشته‌اند که بخش مهمی از آداب و رسوم آشپزی یهودیان است.
یهودیان اعتقاد دارند برای حلال شدن گوشت، خون باید کاملا از آن خارج شده باشد. بافت درشت دانه‌های نمک کوشر به خارج کردن خون از گوشت کمک می‌کند.
تفاوت اصلی نمک کوشر با نمک تصفیه شده معمولی، درواقع ساختار دانه‌های آن است. آشپزان حرفه‌ای در سراسر دنیا، به دلیل درشتی دانهها و راحتی استفاده از آن با دست برای پاشیدن روی غذا، نمک کوشر را به نمک‌های دیگر ترجیح می‌دهند.
نمک کوشر بافت و طعم متفاوتی در دهان دارد اما اگر آن را در حین پخت به غذا اضافه کنید، تفاوتی از نظر طعم با نمک‌های دیگر احساس نخواهید کرد.
در نمک کوشر از موادی مانند Anti Caking کمتر استفاده می‌شود. همچنین اگر به دنبال نمک بدون ید هستید، این نمک معمولا ید کمتری نسبت به نمک تصفیه شده دارد.
به این نکته هم توجه کنید که یک قاشق چای‌خوری نمک کوشر وزن بسیار سبک‌تری از یک قاشق چای‌خوری نمک تصفیه شده دارد؛ پس هنگام آشپزی از آنها به یک میزان استفاده نکنید چون در نهایت ممکن است غذای شما یا شور شود یا بی‌نمک.
نمک سلتی
نمک سلتی یا Celtic Salt نوعی نمک دریایی است که ابتدا در کشور فرانسه محبوب شد. این نمک خاکستری رنگ است و مقداری آب دارد؛ به همین دلیل همیشه مرطوب است.
نمک سلتی هم مواد معدنی دارد و سدیم آن نسبت به نمک تصفیه شده اندکی کمتر است.
تفاوت مزه در انواع نمک
طرفداران غذا و سرآشپزها نمک خوراکی خود را براساس مزه، بافت، رنگ و سهولت در استفاده انتخاب می‌کنند. ناخالصی‌ها مثل وجود مواد معدنی، می‌تواند روی رنگ و مزه نمک تاثیر بگذارد.
اندازه دانهها هم می‌تواند روی چگونگی مزه کردن نمک در دهان تاثیر بگذارد. نمک‌های دانه درشت، مزه قوی‌تر و طولانی‌تری روی زبان دارند. البته این درصورتی است که نمک دانه درشت را روی بشقاب غذای آماده شده بریزید نه هنگام آشپزی.
میزان مواد معدنی
تحقیقات نشان داده است میزان مواد معدنی موجود در انواع نمک باهم متفاوت است. در جدول زیر تفاوت انواع نمک تصفیه شده، نمک هیمالیا، نمک دریا و نمک سلتی را مشاهده می‌کنید.
همانطور که مشاهده می‌کنید، نمک سلتی کمترین میزان سدیم و بیشترین میزان کلسیم و منیزیم را دارد. نمک هیمالیا هم دارای میزانی پتاسیم است.
به یاد داشته باشید که این اعداد در واقع درصد وجود هرکدام از این مواد در ۱۰۰ گرم نمک هستند؛ یعنی مثلا برای به دست آوردن ۰.۳ منیزیم موجود در نمک سلتی باید ۱۰۰ گرم نمک سلتی مصرف کنید که مقدار بسیار زیادی است!
به همین دلیل، منطقی نیست که دلیل انتخاب ما بیشتر بودن املاح معدنی موجود در یک نمک باشد. این مقدار مواد معدنی در برابر میزانی که از مصرف غذاها جذب می‌کنید بسیار ناچیز است.
کدام نوع نمک سالم‌تر است؟
هنوز هیچ تحقیقی تفاوت تاثیر نمک‌های مختلف روی سلامتی را با هم مقایسه نکرده است. اما اگر هم چنین تحقیقاتی انجام شود، تفاوت شاخصی پیدا نخواهد کرد. اکثر نمک‌ها شبیه یکدیگرند و از کلرید سدیم و مقدار جزئی مواد معدنی تشکیل می‌شوند.
تنها مزیت انتخاب نمک‌هایی که کمتر فرآوری شده‌اند، اجتناب از افزودنی‌ها و مواد Anti Caking یا ضد چسبندگی است که در نمک تصفیه شده معمولی وجود دارد.
نتیجه‌گیری
شاید بتوان گفت نمک پرمصرف‌ترین چاشنی در جهان است. بسیاری از افراد اعتقاد دارند نمک برای سلامتی مضر است اما به این راحتی نمی‌توان این موضوع را پذیرفت.
نمک تصفیه شده رایج‌ترین نوع نمک مصرفی در اکثر کشورهاست. اما انواع دیگری مانند نمک دریایی، نمک صورتی هیمالیا، نمک سلتیک و نمک کوشر هم وجود دارد.
تفاوت کمی از نظر مواد مغزی بین انواع نمک وجود دارد، گرچه نمک‌های تصفیه نشده مواد افزودنی کمتری دارند، ولی تفاوت اصلی در بافت، اندازه دانهها و مزه است.
پس پیشنهاد می‌کنیم انواع نمک خوراکی را امتحان و نمکی را که برای شما مناسب‌تر است انتخاب کنید.
منبع: Healthline
