جلسه ۲۹ درس خارج فقه، مبحث حج

موضوع: استطاعت

سخنران:  حضرت آیت اللـه حاج سیّد محمّد محسن حسینی طهرانی – تاریخ: ۱۹ شوال المکرم ۱۴۲۹ ه.ق

[button color=”orange” size=”small” link=”http://file.pormatlab.com/kimiyasaadat/haj029.mp3″ icon=”” target=”false”]دریافت صوت[/button]

[button color=”red” size=”small” link=”http://file.pormatlab.com/kimiyasaadat/haj029.pdf” icon=”” target=”false”]دریافت متن[/button]

 

چکیده:

۱- خلاصه مباحث گذشته در باب حجى الاسلام اطفال و صبی در دوران طفولیت و صباوت که همان حجى الاسلام افراد بالغ می باشد و این اعمال و مناسک که همان ارتباط خاص با حضرت حق است آنها در روز قیامت از حجاج بیت الله شمرده می شود و عنوان حجى الاسلام بر آن مسامحه نخواهد بود و تأویلات روایات در این باب مالایرضی صاحبه است.

۲- آثار بیداری بین طلوعین برای اطفال و صبی عین آثار مترتب بر بالغین و بزرگان می باشد و فرمایش حضرت آقا سید هاشم حداد که: بچه های کوچک را هم بین الطلوعین بیدار کنید که محروم نباشند و این بیداری به جهت تمرین وعادت دادن بچه نیست بلکه سبب نزول رزق معنوی می باشد.

۳- روایات وارده در صحت حج صبی و وجوب اتیان حجى الاسلام ثانیاً هنگام بلوغ و استطاعت می رساند که دو تشریع در این موارد بوده است یک تشریع حج مستحبی در ظرف صباوت و تشریع دیگر وجوب حج در ظرف بلوغ و استطاعت که ترک آن با وجود شرائط، موبق مکلف است.

۴- طفل رضیع که ولیّ او اعمال حج را از احرام و نیّت و تلبیه و طواف و سعی و وقوف و غیر آن همراه طفل انجام می دهد او را از فیوضات الهیّه که در آن موسم نزول می کند بهره مند می گرداند به همان مرتبه که بالغان استفاده می کنند و شهودات نیز مؤید این مسئله می باشد.

۵- فیض الهی در ایام حج آن چنان وسیع است که شامل تمام افراد حاضر در آن مراسم چه مباشرى یا نیابى یا ولایى حج را انجام می دهند می شود، و این احکامِ ظاهری که الان متداول است از این حقیقت تهی است و این مسئله اختصاص به حج ندارد بلکه در تمام عبادات این چنین است.

۶- با تغیر شرایط و وضعیت مکلفین و الزام احکام جدید، آثار اعمال سابق که در شرائط خاص خود بوده را از بین نمی رود.

۷- شرط استطاعت یک شرط زائد بر شرط عرفی نیست بلکه یک مسئله عرفی است که همان قدرت بر اتیان عمل است.

۸- اوامری که از ناحیه شارع می آید گاهی به وصفی تعلق می گیرد که آن وصف یا شرط برای مأمور به است یا ظرف تحقق آن که در صورت اول واجب مشروط و در صورت ثانی واجب، واجبِ مطلق است نسبت به اصل عمل و واجبِ مشروط است نسبت به ظرف و دخول وقت، بطور مثال مولی امر می کند به اکرام شخصی که اگر در قم حضور دارد و بار دیگر امر می کند به اکرام شخصی در شب جمعه که در صورت اول وجود شخص در قم شرط وجوب اکرام است و در صورت دوم واجب مطلق است نسبت به اکرام آن شخص ولی نسبت به یوم الجمعه واجب مشروط است.

(که ثمره این بحث در بخش وجوب تحصیل استطاعت یا عدم آن و مسئله اشهر حج و اسقاط شخص مستطیع از استطاعت روشن می شود)

۹- واجب مطلق اگر همراه صفتی بود نسبت به صفت، واجبِ مشروط است مثلاً امر به اکرام زید در صورتی که با تقوی باشد، باید احراز تقوی نمود و نسبت به اصل اکرام واجب مطلق می شود و ثمره بحث در واجب مطلق است که مشروط بودن به زمان قبل از وصول ظرف زمان آیا می تواند ایجاد مانع کند و دفع واجب یا خیر؟

۱۰- آیا مکلف می تواند برای گریز از خمس و زکات کسب و کار خود را به حدی برساند که به نصاب نرسیده و خمس یا زکات بدان تعلق نگیرد؟

۱۱- استطاعت نسبت به حج آیا شرط وجوب است یا شرط واجب که در صورت اول می تواند رفع استطاعت کند و در صورت ثانی استطاعت شرط واجب می شود و حج واجب مطلق می شود.