جلسه ۲ درس خارج فقه، مبحث حج

موضوع: استطاعت

سخنران:  حضرت آیت اللـه حاج سیّد محمّد محسن حسینی طهرانی – تاریخ: ۱۴۲۸ ه.ق

[button color=”orange” size=”small” link=”http://file.pormatlab.com/kimiyasaadat/haj002.mp3″ icon=”” target=”false”]دریافت صوت[/button]

[button color=”red” size=”small” link=”http://file.pormatlab.com/kimiyasaadat/haj002.pdf” icon=”” target=”false”]دریافت متن[/button]

 

چکیده:

۱- مراد از استطاعت در آیۀ ولله علی الناس حجّ البیت من استطاع الیه سبیلاً همان استطاعت عرفی یعنی قدرت بر انجام عمل است نظیر استطاعت در سایر آیات مثل: فاتّقوا اللّه مااستطعتم.

۲- مراد از استطاعت در آیۀ فاتقوالله ما استطعتم این است که در واجبات اهتمام به اتیان عمل، در محرّمات کفّ از اتیان، در مکروهات حتی الامکان اهتمام به ترک، در مستحبات حتی الامکان اهتمام به انجام، در شبهات احتیاط به توقف.

۳- موضوع انفاق ازمسئلۀ خمس و زکات جداست چون خمس و زکات واجب است.

۴- بسته به موقعیّت و اهمیّت موضوع، استطاعت هم متفاوت می شود مثلاً استطاعت برای شرکت در یک جلسۀ معمولی با استطاعت برای شرکت در حج فرق می کند اینجا قوّت و صحّت و امنیّت راه و زاد و راحله و امثال ذلک که از شرایط عرفی است مطرح است و فقط شارع آمده آن استطاعت عادی و عرفی را تأکید کرده.

۵- علت سؤال کردن روّات از امام علیه السلام از مسئلۀ استطاعت دفع توهّم از مسئله است که آیا استطاعت به انسان تعلّق می گیرد ولو متسکّعاً یا نه؟ و علّت پیدا شدن این توهّم اهتمام شارع در آیه است مثل لفظ لِلّه که می گوید این مسئلۀ حج در ملک خداست و … وهمچنین در بعضی موارد شارع حکم به اقتحام کرده مثل امر به شرکت در جهاد و زیارت سیدالشهداء علیه السلام ولو با احتمال خطر.

۶- یکی از شرایطی که در روایات حج و استطاعت ذکر شده صحت در بدن است و مراد این نیست که هیچ بیماری نداشته باشد بلکه اگر عاجز از رفتن باشد حج واجب نیست اما اگر بیماریی است که با مصرف دارو در وطن می گذرد همان دارو را در آنجا مصرف کند.

۷- شرط دیگری که در روایات ذکر شده تخلیه سر است و مراد، آمادگی راه و امنیت طریق است.

۸- شرط دیگر، زاد و راحله است یعنی غذایی که او را نگه دارد و مرکبی که او را برساند حتی در روایتی هست که اگر بعضی از راه را سواره و بعضی دیگر را پیاده می تواند طی کند، انجام بدهد.